علل، علائم و راه حل نوجوانی عصبی درگیر با والدین
ریشه یابی خشونت فرزند و راهی برای والدین نوجوان بداخلاق
بسیاری از کودکان به دلیل نوع تربیتی که داشتند یا بسیاری از مشکلات دیگر، دست روی والدین بلند می کنند و رفتاری در شان و شخصیت والدین خود ندارند.
اگر شما هم جزء این دسته از والدین هستید، احتمالاً به دلیل تربیت غلط خود ناامید شده اید و به دنبال راهکار می باشید. در این قسمت از خانواده پلاس بیا نی نی به شما یاد می دهیم که چگونه با چنین فرزندانی برخورد کنید.
دلیل و علت پرخاشگری در نوجوانان چیست؟
برخی از عواملی که سبب پرخاشگری در نوجوانان می شوند، عبارتند از:
- محدودیت های رفتاری کم
- مصرف مواد
- مهارت های سازگاری ضعیف
- شرایط روانی مثل اختلال تمرکز، بیش فعالی، افسردگی، اختلال دوقطبی
- اختلال ارتباط و مهارت های رفتاری
- ترس از آینده
- دغدغه های هویت یابی
- مقایسه با همسالان و درک تفاوت های اقتصادی و اجتماعی
- ارتباط ضعیف با والدین و برخورد نامناسب با آن ها و امر و نهی زیاد در امور
- تحت فشار قرار گرفتن نوجوانان و مجبور بودن به انجام کاری که دوست ندارند
- دوران بلوغ و نارضایتی از تغییرات بدنی و چهره و ظاهر خود
- آزار جسمی و تنبیه بدنی توسط والدین
- مشاهده ی خشونت در خانه یا در رسانه ها و تقلید آن
- آسیب دیدگی شدید مغز به واسطه ی ضربه یا عوامل عصبی دیگر
- داشتن هوش کم تر از متوسط و ناتوانی های یادگیری بلندمدت
- ویژگی های جسمانی مانند بروز صفات ثانویه و اولیه جنسی، سن ناشی گری، ناهماهنگی در حرکات، تغییرات هورمونی، احساس خستگی و درد عضلانی
- ویژگی های عاطفی مانند بی ثباتی در هیجانات، ناشی گری در ابراز احساسات و عواطف، ترس، کمرویی، خجالتی بودن، تخیل و رویا پردازی و…
- فاکتورهای ژنتیکی
- قربانی آزار جنسی یا فیزیکی بودن
- تجاوز به حق و حقوق نوجوانان یا چشم پوشی از مالکیت او
- آزارهای کلامی و توهین به شخصیت نوجوان
- بی توجهی به علایق نوجوان
علائم؛ نوجوان پرخاشگر چه ویژگی هایی دارد؟
- نوجوان پرخاشگر کلام آزار دهنده دارد و والدین را تحقیر می کند و از فحاشی و توهین ابایی ندارد و برایش اهمیتی ندارد که شما والد او هستید، بی حرمتی، استفاده از الفاظ رکیک و توهین و تحقیر برای او بسیار عادی است.
- نوجوان پرخاشگر به کتک و انواع آزارهای جسمی دیگر والدین می پردازد.
- نوجوان پرخاشگر برای رسیدن به خواسته اش والدین را تهدید می کند و والدش را نگران می کند که اگر تسلیم نشود اوضاع بهم می ریزد.
- نوجوان پرخاشگر به اشیای خانه آسیب وارد می کند.
- نوجوان پرخاشگر به راحتی مرزهای خانواده را رد می کند و نگران عواقب آن نیست و در برابر اعتراض دیگران جنگ و دعوا به راه می اندازد.
- نوجوان پرخاشگر برای رسیدن به خواسته اش و نشان دادن خشم درونی اش هر رفتار خشنی را نمایش می دهد مثلا از کتک زدن ابایی ندارد، هر چیز گرانبهایی را می شکند، از چاقو برای تهدید استفاده می کند، اشیا را به سمت دیگران نشانه می گیرد، در را می شکند، دیوار را خراب می کند و …
باید بدانید هر دو جنس دختر و پسر ممکن است پرخاشگر شوند اما معمولا پسران بیشتر دچار خشم می شوند و رفتارهای پرخاشگرانه از خود بروز می دهند. خشونت طلبی و آزارگری بخشی از روند رشد در کودکی و نوجوانی نیستند، به همین دلیل بسیار مهم است که شما به چنین رفتارهایی واکنش نشان بدهید و با نوجوان خود درست رفتار کنید.
رفتار مناسب با نوجوان پرخاشگر و عصبی
پدر و مادر عزیزترین افراد زندگی هر شخصی هستند اما اگر فرزند بخواهد با آن ها بدرفتاری کند و حتی روی آن ها دست بلند کند، یعنی قسمتی از مغز او که لوب پیشین می باشد و مربوط به مدیریت احساسات، تصمیم گیری، استدلال و کنترل خشم و عصبانیت است، در دوران نوجوانی به خوبی تنظیم نشده و باعث چنین رفتار های عجیب و غریبی می شود.
این نوجوانان احساسات و رفتار ها را به گونه های مختلفی تجزیه تحلیل می کنند و ممکن است نتوانند به اندازه ما از بعضی از مسائل آگاه باشند و شاید دچار سوء تفاهم شده و همین آن ها را عصبانی کند اما زمانی که این اتفاق می افتد، باید چه اقدامی انجام داد؟ بهترین راه حل مواردی است که در این بخش از بیا نی نی خواهید خواند.
ارتباط بگیرید
شاید باورش برایتان سخت باشد اما مغز یک نوجوان با شما متفاوت است و آن ها مشتاق عشق، تایید و پذیرش از سمت والدین هستند. تعامل و ارتباط مثبت و چهره به چهره سریع ترین و تاثیرگذارترین راه کاهش استرس می باشد، سیستم عصبی آن ها را آرام می کند و باعث متمرکز شدن آن ها می شود و در نتیجه تاثیرگذاری شما روی آن ها افزایش پیدا می کند. پس سعی کنید سطح استرس او را بشناسید و اگر او ناراحت یا نگران است، یک رابطه پر از آرامش و انرژی برقرار کنید.
بدون قضاوت کردن یا پیشنهاد دادن به حرف های او گوش دهید
به دنبال نصیحت کردن نباشید، فقط نشان دهید که او را درک می کنید و کاملاً به حرف هایش گوش می دهید. همین کار شما نشان می دهد که به او ارزش می دهید و او کم تر در برابر شما حالت تدافعی می گیرد.
در چنین حالتی باید انتظار رد شدن و نادیده گرفتن توسط نوجوان را داشته باشید
این یک عکس العمل کاملاً طبیعی است. پس بهتر است که کنترل فردی خودتان را در دست بگیرید، ریلکس باشید و کمی صبر کنید تا دوباره آرام شوید.
حواستان به داروهایش باشد
باید او را تحت نظر قرار دهید و ببینید که آیا از مواد مخربی مثل الکل یا دیگر مواد مورد استفاده می کند و آیا چنین داروهایی باعث ایجاد این مشکل شده است یا خیر. به عنوان مثال اگر نوجوان شما از دارو هایی مثل داروهای ضد افسردگی استفاده می کند، حتماً باید مراقب دوز دارو ها باشید.
برخورد مناسب با نوجوانی که دست روی والدینش بلند میکند
اگر نوجوان پسر شما به عصبانیت، خشم و خشونت دچار شده، پس احتمالاً شما با یک ترس مداوم زندگی می کنید. هر تماسی و هر صدایی شما را می ترساند اما بهتر است خودتان را کنترل کنید.
عصبانیت دختر های نوجوان به اندازه عصبانیت پسرها ترسناک نیست و آن ها بیشتر از طریق کلام و گفتار این عصبانیت را ابراز می کنند اما پسران در چنین حالتی تمایل به پرت کردن اجسام، ضربه زدن به در، کوبیدن روی دیوار و کار های بسیار غلط را دارند و می خواهند به سمت شما حمله ور شوند و همین شما را آشفته و نگران می کند.
از خود محافظت کنید
اگر از سمت فرزند نوجوان خود احساس تهدید شدن دارید، حق دارید که از لحاظ جسمی از خودتان مراقبت کنید. اگر او به سمت شما با خشم وارد شد، سریعا کمک بگیرید. با دوستان یا اعضای خانواده یا در صورت نیاز با پلیس تماس بگیرید.
انجام این کار به معنای این نیست که فرزندتان را دوست ندارید، بلکه نشان دهنده این است که می خواهید از امنیت جانی خود بیشتر محافظت کنید. در چنین حالتی عصبانیت یک احساس چالش برانگیز برای بسیاری از نوجوانان می باشد که به دلیل وجود حس های منفی مثل ناامیدی، خجالت، ناراحتی آسیب و ترس افزایش پیدا کرده است.
برای نوجوان خود محدودیت ها و قوانینی را در نظر بگیرید
البته این کار را زمانی انجام دهید که در آرامش کامل به سر می برید. به او بگویید که عصبانی شدن هیچ اشکالی ندارد اما قرار نیست که هنگام عصبانیت با هر روشی آن را تخلیه کند.
سعی کنید بفهمید علت عصبانیت او چیست و سعی در برطرف کردن آن داشته باشید. اگر احساس می کند که وجودش کافی نیست یا اگر اعتماد به نفس پایینی دارد، سعی کنید این مشکلات را برطرف کنید تا عصبانیت او نیز خود به خود بهبود پیدا کند.
عصبانیت و خشم خودتان را هم کنترل کنید
شاید شما نتوانید در کنترل عصبانیت به نوجوان خود کمک کنید اما قطعاً روی خودتان تسلط و کنترل خواهید داشت. پس سعی کنید قبل از هر چیزی، رفتار متعادلی را در خودتان به وجود بیاورید و از راه های مناسب عصبانیت تان را کنترل کنید.
علائم افسردگی حاد را بررسی کنید
بسیاری از این رفتار های مخرب در نوجوانان نشان دهنده افسردگی است. معمولاً چنین افرادی در مدرسه مشکل دارند و با کمبود انرژی و کمبود تمرکز مواجه هستند. بسیاری از آن ها از صحبت کردن در جمع دوری می کنند و مدام به دنبال تنهایی هستند.
حتی ممکن است به مصرف الکل یا داروهای روانگردان نیز اعتیاد پیدا کنند. معمولا آن ها عزت تنفس پایینی دارند و از بیان احساسات شان خجالت می کشند. اگر متوجه شدید که ریشه رفتار غلط نوجوان شما در افسردگی است، به او کمک کنید تا بتواند این رفتار مخرب را کنار بگذارد و با کمک یک مشاور حرفه ای از ریشه، افسردگی اش را درمان کنید.
به زندگی او تعادل بدهید
فرقی ندارد که دلیل اصلی مشکل نوجوان چیست. شما می توانید تعادل واقعی را به زندگی او برگردانید و این کار را از طریق تغییراتی در یک سبک زندگی سالم به وجود بیاورید.
برای زندگی ساختار و قانون مشخص کنید
شاید نوجوان شما به دلیل قوانین جدید فریاد بکشد یا با شما بحث کند و مدام غر بزند اما شما سر حرف تان بایستید. به عنوان مثال سر یک ساعت منظم غذا بخورید و بخوابید. در کنارش به او احساس امنیت نیز بدهید.
هنگام صبحانه و شام او را همراهی کنید و سعی کنید روابط صمیمانه تری را به وجود بیاورید. زمان استفاده از لوازم الکتریکی مثل تلویزیون را کاهش دهید و سعی کنید با او رابطه بهتری، جدا از اینترنت و بازی های ویدیویی داشته باشید زیرا بسیاری از این بازی ها و لوازم الکتریکی، باعث ایجاد خشونت در نوجوان می شود.
او را تشویق به ورزش های مختلف کنید. کافی است که ورزش مورد علاقه او را شناسایی کنید و او را به سمت این ورزش ببرید تا با افزایش انرژی، بهبود روحیه، کاهش استرس و الگوی منظم خواب بتواند خودش را بهتر کنترل کند.
رژیم غذایی سالم برای او در نظر بگیرید
مصرف مواد غذایی اهمیت بسیار زیادی در عملکرد ذهنی و روحی دارند. پس برای آن ها بیشتر از سبزیجات و میوه ها استفاده کنید و از مصرف غذا های مضر مثل فست فود و نوشابه پرهیز کنید.
خواب فرزندتان را تنظیم کنید
کودک و نوجوان شما باید به اندازه کافی بخوابد تا استرس از او دور شود و بتواند به مشکلات عدم تمرکز و تصمیم گیری غلبه کند و سیستم ایمنی قوی تری داشته باشد. یک نوجوان در شبانه روز به ۸ الی ۱۰ ساعت خواب نیاز دارد تا از لحاظ احساسی و ذهنی وضعیت بهتری داشته باشد.
از خودتان مراقبت کنید
استرس مواجه شدن با یک نوجوان خشن، مخصوصا نوجوانی که به شما حمله فیزیکی کرده، بسیار بالا خواهد بود بنابراین بسیار مهم است که از سلامت روان و جسم خود مراقبت کنید و نیاز های خود را برطرف کنید. حتماً در طول روز برای خودتان زمان بگذارید و ریلکس کنید.
یاد بگیرید که چگونه استرس خود را کنترل کنید، یاد بگیرید که چگونه با تکنیک های ریلکسیشن خودتان را آرام کنید. با یک مشاور صحبت کنید و نگرانی های خود را ابراز کنید و خودتان را تخلیه کنید. اجازه ندهید که این وضعیت به تنهایی سپری شود. از اعضای خانواده، افراد مذهبی، مربی ورزشی و مشاور مدرسه کمک بگیرید و از آن ها راهکار بخواهید.
فرزند دیگرتان را از یاد نبرید
قطعاً همه فرزندان شما بد و عصبی نیستند. پس می توانید زمان بیشتری را در کنار فرزندان دیگرتان سپری کنید که باعث ایجاد حس آرامش و امنیت در شما می شوند.
