آی وی اف (IVF)، از شایعه تا واقعیت
زمانی که شما بخش زیادی از پول و زمان و سرمایه روانی خودتان را برای دوره IVF تخصیص می‌دهید حاضرید دست به هر کاری بزنید تا این فرایند با موفقیت به انجام برسد؛ و قطعاً در این مسیر هر کاری از دستتان برمی‌آید انجام می‌دهید تا بعداً خودتان را در این خصوص سرزنش نکنید. ما در اینجا از متخصصین IVF سؤال کردیم که کدام‌یک از این نکاتی که درباره لقاح مصنوعی شایع است حقیقی و کدام‌یک از آنها تنها مشتی شایعات بی‌اساس است.
شایعه اول/ شما هیچ‌گونه کنترلی در موفقیت دوره IVF ندارید
جواب ما: اشتباه است
بخش زیادی از موفقیت در این کار به ارزیانی کامل زوج‌ها برمی‌گردد. قبل از شروع بهینه‌سازی میزان موفقیت، موارد زیادی از این ارزیابی را پزشکتان باید انجام دهد. مشکل در اینجاست که پزشکان و مراکز باروری این ارزیابی‌ها را به‌طور کامل انجام نمی‌دهند. پس مطمئن شوید که حتماً قبل از شروع دوره IVF این موارد را از پزشکتان با دقت سوال کنید.
- آیا رحم من آماده است؟
حفره رحم شما باید به‌دقت توسط سونوگرافی، رادیولوژی (اشعه ایکس) و یا هیستروسکوپی مورد بررسی قرار بگیرد تا عاری از هرگونه فیبروئیدها، بافت‌های زخمی و پولیپ باشد زیرا وجود هرکدام از این‌ها لقاح را با مشکل مواجه می‌کند.
- آیا لوله‌ها تمیز هستند؟
وجود مایع در لوله‌های فالوپ تا ۵۰ درصد شانس موفقیت در IVF را کاهش می‌دهد. اگر مایعی در آنجا وجود دارد لازم است که قبل از شروع IVF یا لوله‌ها بسته شوند و یا مایع خارج شود.
- آیا تخمک‌های من کافی هستند؟
کلید موفقیت در IVF ذخیره خوب تخمدان است. انجام دو آزمایش خوب در این خصوص می‌تواند به پزشک در خصوص تخمین این مورد کمک کند: مورد اول آزمایش خون که در روز دوم یا سوم پریود می‌تواند به تحلیل و ارزیابی هورمون تحریک‌کننده فولیکول کمک کند و دوم سونوگرافی که به تشخیص تعداد فولیکول‌ها کمک می‌کند.
- آیا اسپرم‌های همسرم کافی است؟
متخصصین توصیه می‌کند که در هنگام IVF حتماً تست اسپرم هم داده شود تا کیفیت اسپرم با آن چیزی که موردنیاز یک IVF موفق است تطبیق داده شود.
مورد دیگری که در این خصوص می‌تواند به شما کمک کنند ۷ تا ۹ ساعت خواب در شب است. محققان کره‌ای در مطالعات اخیرشان به این نکته رسیده‌اند که زنانی که ۷ تا ۹ ساعت در شب می‌خوابند شانس بیشتری برای موفقیت در IVF به نسبت کسانی که بیشتر از ۹ ساعت و یا کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند دارند.
شایعه دوم/ بعد از انتقال جنین، استراحت مطلق داشته باشید
جواب ما: اشتباه است
هیچ نیازی به این نیست که کل جریان زندگی‌تان را بعد از انتقال جنین مختل کنید. این حرف به‌کلی اشتباه است. مطالعات اخیری که در مصر صورت گرفته نشان می‌دهد زنانی که در این مرحله ۲۴ ساعت به استراحت مطلق می‌پردازند شانس کمتری نسبت به زنانی که به روتین قبلی زندگی‌شان برگشته اند خواهند داشت. بهترین توصیه این است که جریان زندگی را مثل سابق در پی بگیرید. استراحت زیاد بیشتر از اینکه مفید باشد مضر است چراکه مانع نوسانات طبیعی در ضربان قلب و جریان خون می‌شود.
شایعه سوم/ استرس شانس موفقیت در IVF را کاهش می‌دهد
جواب ما: تا حدی
بر اساس تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ با عنوان «تولیدمثل در انسان» انجام گرفت از بین ۴۰۱ زوجی که قصد بارداری داشتند محققان ۲ عامل استرس در زنان را موردمطالعه قراردادند، آلفا آمیلاز و کورتیزول. در طی این تحقیق آنها متوجه شدند زنانی که میزان هورمون آلفا آمیلاز در آنها بالاتر است ۲ برابر بیشتر در معرض ناباروری هستند. بر اساس این تحقیق دانشمندان معتقدند هرچند این دقیقاً یک علت مستقیم نیست ولی استرس با ناباروری در ارتباط است.
شایعه چهارم/ آیا ملاتونین می‌تواند در بالا بردن کیفیت تخمک مؤثر باشد
جواب ما: مشاهدات این را تائید می‌کند اما با این‌حال مراقب باشید.
طی مطالعاتی که در ژاپن در این خصوص انجام شد به این نتیجه رسیدند که ملاتونین با کاهش آسیب اکسیداتیو می‌تواند در بالا بردن کیفیت تخمک مؤثر باشد. محققان به وجود یک ترکیب شیمیایی خاص در این آزمایش رسیدند که می‌تواند باعث استرس اکسیداتیو و به‌طور بالقوه منجر به کاهش کیفیت تخمک گردد. آنها دریافتند که وقتی سطح ملاتونین بالاتری وجود داشته باشد، سطوح پایین‌تری از عامل اکسیدکننده وجود خواهد داشت. سپس آنها ۱۰۰ نمونه از زنانی که به علت پایین بودن کیفیت تخمک‌هایشان IVF ناموفقی داشتند را انتخاب کردند و برای دور بعدی IVF به نصف آنها ۳ میلی‌گرم ملاتونین دادند. نتیجه به این صورت بود که ۵۰ درصد از تخمک‌های زنانی که به آنها ملاتونین داده‌شده بود با موفقیت بارور شدند.
مطالعات بیشتر این واقعیت که ملاتونین برای درمان ناباروری مفید است را تائید می‌کند. در ۹ تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ در مجله تحقیقات تخمدان انجام گرفت تائید شد که که ملاتونین پتانسیل درمان باروری را دارد؛ اما تحقیقات همچنین این هشدار را میدهند که شواهد کافی برای توصیه به مصرف ملاتونین در درمان ناباروری جهت مصرف روزمره، وجود ندارد. پس هرگز قبل از مشورت با پزشکتان به‌طور خودسر ملاتونین استفاده نکنید.
شایعه پنجم/ درمان‌های گیاهی به IVF کمک می‌کند
جواب ما: اشتباه است
هیچ داده‌ای که نشان دهد گیاهان می‌توانند در باروری به شما کمک کنند مشاهده نشده است. ما نمی‌دانیم که ترکیب آنها با داروهای باروری چه تأثیری خواهند دشت. بر اساس تحقیقی که در دانمارک بر روی ۸۰۰ زن انجام گرفت، کسانی که از مکمل‌ها و درمان‌های جایگزین (غالباً درمان‌های گیاهی) استفاده می‌کردند شانس خود برای بارداری را تا ۳۰ درصد پایین می‌آوردند. به این میزان اضافه کنید مقدار احتمالی جیوه موجود در این گیاهان و نبود تضمینی برای سلامتی آنها. ناگفته نماند که برخی از آنها بر لخته شدن خون نیز تأثیر می‌گذارند. ما درباره گیاهان و اثرات آنها آگاهی زیادی نداریم.
شایعه ششم/ رژیم‌های خاص می‌توانند احتمال بارداری را افزایش دهند
جواب ما: اشتباه است
شواهد و مدرکی که نشان دهد یک رژیم خاص بتواند شانس موفقیت را بالا ببرد وجود ندارد. بااین‌وجود تمام متخصصین ما توصیه می‌کنند که یک رژیم سالم و متعادل همراه با غلات کامل و پروتئین و میوه‌ها و سبزیجات را دنبال کنید تا در طی دوره IVF برای به حداکثر رساندن سلامت خودتان و سلامت کودک مفید باشد؛ و همچنین خیلی مهم است که هرروز به‌اندازه کافی ویتامین دی مصرف کنید. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ از بین ۳۳۵ زن صورت گرفت نشان داد که کمبود ویتامین دی منجر به نتایج ضعیفی در طی دوره IVF می‌شود.
حفظ کردن وزن خود در محدوده طبیعی و نرمال نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. قرار نیست که با چاقی مفرط و اضافه‌وزن و یا وزن به‌شدت پایین IVF را شروع کنید. زنان با شاخص توده بدنی بالای ۳۵ یا کمتر از ۲۰ درصد موفقیت کمتری در بارداری دارند.
شایعه هفتم/ طب سوزنی به بارداری کمک می‌کند
جواب ما: تا حدی
ازآنجایی‌که طب سوزنی جریان خون را افزایش می‌دهد، در طی فرایند IVF ممکن است در مرحله کشت جنین مفید واقع شود. مطالعات در این حیطه به دودسته تقسیم می‌شوند: نصف طب سوزنی را مفید نمی‌دانند و نصف دیگر به‌طور چشمگیری مفید به‌حساب می‌آورند. متخصصین ما درمان‌های مکمل مانند طب سوزنی را مفید می‌دانند چراکه ارزان است، عوارض جانبی ندارد و داده‌هایی برای حمایت از کارا بودن آن وجود دارد، پس دلیل ندارد که امتحانش نکنیم. اگرچه تحقیقاتی وجود ندارد تا میزان اثربخشی آنها را صد در صد مورد تائید قرار دهد. یوگا و ماساژ نیز می‌توانند عملکرد ذهنی شمارا بهبود بخشند و میزان استرس را کاهش دهند.
