انواع تست های تیروئیدی، چه اهمیتی دارند؟

سوال : اهمیت تست های تیروئیدی چیست؟

پاسخ : آزمایش تیروئید یا آزمایش های بررسی عملکرد غده تیروئید برای ارزیابی عملکرد غده تیروئید و کمک به تشخیص اختلالات تیروئیدی استفاده می شود. آزمایش تیروئید هنگامی که علائم و نشانه هایی دارید که نشان دهنده کم کاری یا پرکاری تیروئید به دلیل وجود بیماری یا یک مشکل دیگر در تیروئید است، درخواست می گردد.

برای آگاهی بیشتر از اهمیت تست‌های تیروئیدی به سراغ آزمایشگاه تشخیص طبی نویان رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به آزمایشگاه تشخیص طبی نویان یا دریافت نوبت از آزمایشگاه تشخیص طبی نویان کلیک کنید.

از آزمایش های زیر جهت بررسی عملکرد غده تیروئید ، تشخیص اختلالات تیروئید و پایش روند درمان استفاده می شود:

• TSH
• T4
• T3
• Free T3
• Free T4
• T3 uptake
• T4 uptake
• T3RU (T3 resin uptake)
• Thyroglobulin
• Thyroglobulin-Ab (Tg-AB)
• Thyroid-stimulating immunoglobulins (TSI)
• Anti TPO antibody (Thyroperoxidase)

آزمایش (Thyroid-stimulating hormone) TSH:

TSH، هورمون تحریک کننده تیروئید یا تیروتروپین، توسط غده هیپوفیز ترشح می شود و مسئول تنظیم میزان هورمون های تیروئیدی، سنتز و انتشار آن به داخل بدن می باشد. این هورمون با تحریک غده تیروئید سبب تولید و انتشار هورمون های T4 و T3 می شود.
ریتم شبانه روزی مقدار تولید این هورمون را تحت تاثیر قرار می دهد به طوری که حدود دو تا چهار صبح به بالاترین مقدار و چهار تا هشت عصر به کمترین مقدار خود می رسد.

مقادیر بالاتر از رنج نرمال TSH نشانه ای از کم کاری غده تیروئید می باشد و در این حالت مقادیر ناکافی از هورمون های تیروئیدی (T4 و T3) تولید می شود.
مقادیر پایین تر از رنج نرمال TSH نشانه ای از پر کاری غده تیروئید می باشد و در این حالت غده تیروئید، بیش ازحد T4 و T3 یا هردوی این هورمون ها را ترشح می کند.
اگر میزان هورمون TSH بیش از حد نرمال و مقدار تولید T4 کاهش یافته باشد نشان دهنده کم کاری تیروئیدی است. در حالیکه TSH پایین تر از حد نرمال و T4 بالا نشان دهنده پرکاری تیروئید می باشد.

آزمایش T4 (Thyroxine)

هورمون تیروکسین، تترا یدوتیرونین یا Total T4 به طور مستقیم به وسیله غده تیروئید تولید می شود. این هورمون در تنظیم عملکرد های مختلف بدن مانند رشد و متابولیسم نقش دارد. اگر مقدار آن بالاتر از رنج نرمال باشد نشان دهنده ی پرکاری تیروئید و درصورتیکه پایین تر از رنج نرمال باشد نشان دهنده کم کاری تیروئید خواهد بود.

آزمایش T3 (Triiodothyronine)

هورمون تری یدوتیرونین یا T3 به طور مستقیم به وسیله غده تیروئید تولید می شود. معمولا هدف از سنجش این هورمون تشخیص پرکاری تیروئیدی، پایش درمان آن و تشخیص مسمومیت T3 (افزایش بیش از حد هورمون T3) می باشد. در بیمارانی که مقدار T4 طبیعی و TSH پایین است، افزایش T3 می تواند نشان دهنده پرکاری تیروئید باشد.

آزمایش Free T4

هورمون T4 یا تیروکسین موجود در گردش خون عمدتا متصل به پروتئین های پلاسما مانند TBG هستند. کمتر از ۰.۳% از کل این هورمون به صورت آزاد (Free T4, FT4) وجود دارد که از لحاظ بیولوژیکی فعال بوده و به پروتئین محدود نمی شود.
اندازه گیری مقدار فعال این هورمون به منظور بررسی عملکرد تیروئید در مبتلایان به اختلالاتی که سطح پروتئین های خون را تغییر می دهند و همچنین تشخیص عملکرد صحیح غده تیروئید و پایش درمان بسیار مهم می باشد.
در صورتیکه میزان آن بالاتر از رنج نرمال باشد نشانه پر کاری تیروئید و مقادیر پائین تر از رنج نرمال نشان دهنده کم کاری تیروئید می باشد.

آزمایش Free T3

T3 آزاد (Free T3, FT3) فرم فعال هورمون تری یدوتیرونین است وکمتر از ۰.۳% از کل این هورمون را تشکیل می دهد. این تست بیشتر در تأیید پرکاری تیروئیدی همراه با تستهای Total T3
T4, TSHبکار می رود. میزان T3 توتال و آزاد در پرکاری تیروئید افزایش می یابد.

آزمایش T3 resin uptake (Resin Uptake Ratio)

T3 resin uptake یا T3RU، به منظور اندازه گیری غیر مستقیم ظرفیت اتصالی هورمون تیروئیدی موجود در سرم استفاده می شود. مقادیر T3RU و T4 برای محاسبه اندکس T4 آزاد یا FT4I (Free T4 index) به کار می روند که برای اندازه گیری غیر مستقیم پروتئین اتصالی به تیروکسین و تخمین تیروکسین آزاد به کار می رود. برخی از شرایط فیزیولوژیک که سطوح پروتئین متصل به تیروئید (TBG) را تغییر می دهد و یا بسیاری از داروها که بر سر اتصال به جایگاه های پروتئین اتصالی با T4 و T3 رقابت می کنند ،می توانند باعث غیر طبیعی شدن T3 Uptakeو FTI شود.

آزمایش تیروگلوبین (Thyroglobulin):

تیروگلوبولین (TG) یک گلیکوپروتئینی ترشحی از بافت اپی تلیوم تیروئید است که شکل پیش ساز یا ذخیره ای هورمون های T3 و T4 می‏باشد. تیروگلوبولین بوسیله سلول های طبیعی تیروئید و یا سلول های سرطانی پاپیلری و فولیکولار تیروئید ساخته می شود.
افزایش تیروگلوبولین سرم به معنی اختلال درعملکرد غده تیروئید می باشد و مقدار این هورمون تحت تاثیر چند عامل می باشد که عبارت اند از:

• میزان تحریک گیرنده TSH توسط هورمن های TSH یا ( هورمون گنادوتروپین کوریونی) BHCG و یا آنتی بادی ضد تیروئید.
• حجم توده بافت تیروئید
• مقدار آسیب تیروئید

اندازه گیری تیروگلوبولین در موارد زیر دارای اهمیت است:

• بعنوان یک تومور مارکر در کارسینوم آناپلاستیک یا مدولاری یا لنفوم تیروئید
• برای پیگیری و ارزیابی درمان سرطان تیروئید
• برای پیگیری عود تومور
• در پرکاری تیروئید و یا غده تیروئید بزرگ شده
• بررسی و ردیابی تیروتوکسیکوز ناشی از مصرف دارو
• بسیاری از بیماری های دیگر از جمله گریوز، تیروئیدیت و گواتر ندولر