آیا کودک من اوتیسم دارد؟ از کجا بفهمم؟
در دنیایی زندگی می‌کنیم که برخی بیماری‌های عصبی و ژنتیکی در کودکان بیش از پیش قابل رویت است و بسیاری از والدین در بدو تولد کودک خود درباره سلامتی ذهنی و رشد کامل و بدون مشکل او تا سنین بالاتر نگرانند. یکی از مشکلات ذهنی کودکان که در ماه‌های اول تولد کودک به سختی قابل تشخیص بوده، اوتیسم است. بسیاری از والدین در ماه‌های اول تولد کودک خود دائما این سوال را از خود می‌پرسند که آیا کودک من اوتیسم دارد؟ بهترین راه برای خلاصی از این فکر و خیال‌ها آگاهی از نشانه‌های این بیماری است.
در این مقاله می‌خوانید:
- اوتیسم چیست؟
- نشانه‌های اوتیسم در کودکان
- چگونه والدین می‌توانند علائم هشدار دهنده را تشخیص دهند
اگر دائما این سوال را که آیا کودک من اوتیسم دارد؟ از خود می‌پرسید، باید بدانید که یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید به‌عنوان والدین انجام دهید، یادگیری علائم اولیه اوتیسم و آشنایی با نقاط عطف رشد طبیعی کودک است که فرزندتان باید به آن‌ها برسد. همچنین باید به این نکته توجه کنید که همه کودکان مبتلا به اوتیسم همه علائم را نشان نمی دهند. بسیاری از کودکانی که اوتیسم ندارند، تعداد کمی را نشان می‌دهند. به همین دلیل است که ارزیابی حرفه‌ای بسیار مهم است و در صورت مشاهده هرگونه رفتار مشکوک بهتر است با پزشک مشورت کنید.
اوتیسم چیست؟
بیماری اوتیسم خود را از طریق طیفی از علائم نشان می‌دهد. اختلال اوتیسم در دوران نوزادی و اوایل کودکی ظاهر می‌شود و باعث تاخیر در بسیاری از زمینه‌های اساسی رشد مانند یادگیری، صحبت کردن، بازی کردن و تعامل با دیگران می‌شود. بهتر است هر زمان که سوال آیا کودک من اوتیسم دارد؟ را از خود می‌پرسید، بدانید که علائم و نشانه‌های اوتیسم و اثرات آن بسیار متفاوت است. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم تنها دارای اختلالات خفیف‌اند، در حالی که برخی دیگر درگیر مشکلات شدیدتری هستند.
با این حال، هر کودک مبتلا به اوتیسم تا حدی، در سه زمینه زیر مشکلاتی دارد:
- ارتباط کلامی و غیر کلامی
- برقراری ارتباط با دیگران و دنیای اطراف
- تفکر و رفتارهای انعطاف‌‌پذیر
نظرات متفاوتی در بین پزشکان، والدین و متخصصان درباره علت اوتیسم و بهترین روش درمان آن وجود دارد. اما موضوعی که همه این گروه‌ها را با یکدیگر به توافق می‌رساند این است که تشخیص زودهنگام و درمان آن می‌تواند کمک شایانی کند.
نشانه‌های اوتیسم در کودکان
اگر اوتیسم در دوران نوزادی تشخیص داده شود، درمان می‌تواند بسیار موثر واقع شود. اگرچه تشخیص اوتیسم قبل از ۲۴ ماهگی دشوار است، اما علائم اغلب بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی ظاهر می‌شوند. اگر علائم در این دوران تشخیص داده شوند، درمان می‌تواند در روند رشد کودکتان معجزه کند. اولین علائم اوتیسم شامل فقدان رفتارهای معمولی است نه وجود رفتارهای غیر معمول، بنابراین تشخیص آن دشوار است.
از جمله علائم اوتیسم در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم برقراری تماس چشمی یا تماس چشمی بسیار کم
- عدم تقلید حالت‌های چهره والدین و بی‌توجهی به آن‌ها
- عدم پاسخ به نوازش یا هرگونه رفتار تحریک‌کننده احساسات کودک
- به صورت ممتد و ثابت غرغر کردن یا ساکت بودن برای ساعت‌های طولانی
- عدم انجام واکنش‌هایی مانند دست تکان دادن، اشاره کردن یا تکان دادن سر
- ترجیح مداوم برای تنها بودن
- تاخیر در زبان باز کردن
- تکرار مداوم یک کلمه برای مدتی طولانی
- مقاوت غیرمعمول در برابر تغییرات جرئی در محیط اطراف و آشفتگی
- انجام رفتارهای تکراری برای مدت طولانی مانند تکان دادن سر، دست‌ها یا بدن
- واکنش‌های غیرمعمول و شدید به صداها، بوها، مزه‌ها، بافت‌ها، نورها یا رنگ‌ها
چگونه والدین می‌توانند علائم هشدار دهنده را تشخیص دهند
به عنوان والدین کودک خود، شما در بهترین موقعیت برای تشخیص اولین علائم هشدار دهنده اوتیسم در او هستید. شما بهتر از هرکسی فرزندتان را می‌شناسید و رفتارها و خصلت‌هایی را از او مشاهده می‌کنید که ممکن است پزشک اطفال در یک بازدید سریع پانزده دقیقه‌ای متوجه آن‌ها نشود. برای پاسخ دادن به سوال آیا کودک من اوتیسم دارد یا نه؟، بهتر است به برخی موارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم بیشتر دقت کنید و بدانید که چه چیزی معمولی است و چه چیزی نیست.
رشد کودک خود را با دقت زیر نظر بگیرید
اوتیسم شامل انواع تأخیرهای رشدی است، بنابراین مراقب باشید که چه زمانی فرزندتان به نقاط عطف کلیدی اجتماعی، عاطفی و شناختی دست می‌یابد. توجه به این موضوع راهی مؤثر برای تشخیص زود هنگام مشکل است. البته باید گفت که که تاخیر در رشد به تنهایی به اوتیسم اشاره نمی‌کند، بلکه یکی از علائم نگران‌کننده است.
اگر علائم نگران‌کننده را مشاهده می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید
هر کودکی با سرعت متفاوتی رشد می‌کند، بنابراین اگر کودکتان کمی برای صحبت کردن یا راه رفتن دیر کرد، نیازی به وحشت کردن نیست. وقتی فرزند شما نقاط عطف برای سن خود را برآورده نمی‌کند یا به مشکلی مشکوک هستید، بلافاصله نگرانی خود را با پزشک کودک خود در میان بگذارید و منتظر نمانید.
به بسیاری از والدین نگران گفته می شود «نگران نباش» یا «صبر کن، درست می‌شود» اما انتظار، بدترین کاری است که می‌توانید انجام دهید. زیرا در سنی که فرزند شما بهترین شانس را برای بهبود دارد، او را با خطر از دست دادن زمان مواجه می‌کنید.
به غرایز خود اعتماد کنید
در حالت ایده‌آل، پزشک کودک شما نگرانی‌های شما را جدی می‌گیرد و ارزیابی کاملی از نظر اوتیسم یا سایر تاخیرهای رشدی انجام می‌دهد. اما گاهی اوقات حتی برخی پزشکان نیز مشکلات را دست کم می‌گیرند و اقدامی عملی برای آن انجام نمی‌دهند. در چنین حالتی اگر خودتان متوجه اوضاع وخیم کودک خود هستید، بهتر است به یک متخصص رشد کودک دیگر نیز مراجعه کنید و از همه چیز کاملا مطمئن شوید.
کلام آخر
همان طور که اشاره کردیم، تشخیص اوتیسم در سنین قبل از ۲۴ ماهگی بسیار دشوار است. اما شما به عنوان والدین کودک اگر نگران هستید و می‌خواهید پاسخی مشخص برای سوال آیا کودک من اوتیسم دارد؟ بیابید، باید علائم را جدی گرفته و تمامی حرکات کودک خود را زیر نظر بگیرید. در این مقاله نیز قصد داشتیم تا آگاهی شما را نسبت به برخی از رایج‌ترین علائم این بیماری بالا ببریم. فراموش نکنید که با مشاهده هرگونه رفتار غیرمعمول بهتر است به پزشک متخصص رشد کودکان مراجعه کنید.
