علائم باروری و درمان ناباروری
بیا نی نی:ناباروری در ده تا پانزده درصد از زوج ها دیده می شود. علل ناباروری می تواند مربوط به زن یا مرد یا هر دو باشد. حدود ۴۰% از مشکلات ناباروری مربوط به مردان، ۴۰% مربوط به زنان و حدود۱۰% مربوط به هر دو است.
علل ناباروری
ناباروری را این طور تعریف کرده اند: ناتوانی یک زوج در باردار شدن پس از یک سال رابطه جنسی بدون جلوگیری از بارداری. ناباروری در ده تا پانزده درصد از زوج ها دیده می شود. علل ناباروری می تواند مربوط به زن یا مرد یا هر دو باشد. حدود ۴۰% از مشکلات ناباروری مربوط به مردان، ۴۰% مربوط به زنان و حدود۱۰% مربوط به هر دو است. در حدود ۱۰% از زوج ها نیز عامل ناباروری مشخص نیست. به عبارت دیگر در این زوج ها هر دو نفر با توجه به انجام آزمایش های موجود مشکلی ندارند ولی به علل نامشخصی بچه دار نمی شوند.
طی دو دهه اخیر گام های بلندی در رابطه با تشخیص و درمان ناباروری برداشته شده است و حدود ۶۵ درصد از زوج های نابارور با استفاده از روش های موجود صاحب فرزند شده‌اند.
علل ناباروری در زنان
۱) اختلال در تخمک گذاری
اختلال در تخمک گذاری، علت عمده ناباروری در زنان است. به طوری که ۳۹% علل ناباروری زنان مربوط به این مسئله است . بدون عمل تخمک گذاری لقاح انجام نمی شود و بنابراین زن باردار نمی شود . بعضی از زن ها ممکن است تخمک گذاری نکنند و یا به طور نامنظم و کم تخمک گذاری کنند و بنابراین ممکن است یا عادت ماهیانه نداشته باشند و یا عادت ماهیانه آنها کم و نامنظم باشد و حتی بعضی خانم ها با آنکه دارای عادت ماهیانه منظم هستند، دارای اختلال در تخمک گذاری هستند.
۲) اختلال در لوله های رحمی
در بعضی زنان، لوله های رحمی به طور کامل و یا ناقص بسته است. در نتیجه اسپرم به تخمک نمی رسد. بسته بودن لوله های رحمی می تواند به دلیل عفونت، آندومتریوز و یا چسبندگی هایی پس ازعمل جراحی باشد. همچنین ممکن است این لوله ها پس از یک حاملگی خارج رحمی بسته شوند. در کشورهای در حال توسعه نسبت به کشورهای توسه یافته به علت شیوع بیماری های عفونی دستگاه تولیدمثلی، میزان اختلال در لوله های رحمی بیشتر است. به طور کلی ۳۰% علل ناباروری زن ها مربوط به اختلال در لوله های رحمی است .
۳) آندومتریوز
آندومتریوز، حالتی است که در آن سنگفرش رحم (آندومتریوز) رشد می کند و از رحم هم فراتر می رود و لوله های رحمی را نیز می پوشاند و حتی آنها را می بندد و در عمل تخمک گذاری اختلال به وجودمی آورد. آندومتریوز علت ۱۳% موارد ناباروری است و حدود ۷۰% زنان دارای آندومتریوز، نابارور هستند.
۴)اختلال درگردن رحم یا رحم
ناهنجاری های گردن رحم می تواند سبب ناباروری شود که از آن جمله می توان به مشکلات مربوط به ساختمان بدن، عفونت های گردن و رحم و یا کیفیت نامناسب ترشحات رحم اشاره کرد. از طرفی تومورهای بدخیم رحم و یا بعضی جای زخم های موجود در دیواره رحم مسبب ناباروری است.
۵) مشکلات دستگاه ایمنی بدن
مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن و عوامل ایمونولوژیک نقش مهمی در ایجاد ناباروری دارند. تشخیص و درمان اینگونه بیماران مشکل است. در بعضی خانم ها، علیه اسپرم مرد ماده ای بنام آنتی بادی ترشح می شود که اسپرم ها را از بین می برد و یا آنها را غیرفعال می کند و یا حتی سبب سقط خود به خود در بعضی از آبستنی‌ها می شود.
علل ناباروری در مردان
- اختلالات مربوط به اسپرم
به طور طبیعی، در بیضه مرد اسپرم تولید می شود و به هنگام انزال از وی خارج می شود. اگر در موارد زیر اختلالی باشد، شانس لقاح کم شده و مرد نابارور محسوب می شود.
- تعداد کم اسپرم
- عدم بلوغ اسپرم
- شکل غیرطبیعی اسپرم
- عدم توانایی حرکت مناسب اسپرم
عواملی که بر تعداد، شکل، بلوغ و حرکت اسپرم تأثیر منفی دارند عبارتند از:
- بیماری های عفونی: بیماری های عفونی با شرایط التهابی نظیر بیماری اوریون سبب عفونت مجاری تناسلی یا التهاب و از بین رفتن بیضه ها در مرد می شوند. حدود ۲۵% مردانی که بعد از بلوغ دچار اوریون می شوند نابارور می شوند.
- اختلالات هورمونی: اختلالات هورمونی سبب حدود ۵-۲% مشکلات ناباروری در مردان می شود. تولید نامناسب هورمون های FSH و LH بر تولید هورمون مردانگی یا تستوسترون و تولید اسپرم تأثیر دارند.
- مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن: در بدن بعضی مردان علیه اسپرم خودشان ماده ای به نام آنتی بادی تولید می شود که سبب کاهش حرکت اسپرم یا به هم چسبیدن آنها می شود.
۲. ناهنجاری های مربوط به ساختمان بدنبعضی عوامل نظیر بسته بودن لوله های خروج اسپرم (دفران، اپیدیدیم) سبب ناباروری در مردان می شود . بسته شدن لوله های خروج اسپرم می تواند به علل مادرزادی، نقص ژنتیکی، عفونت ها یا التهاب های دستگاه ادراری – تناسلی باشد. البته جای جراحی های قبلی نیز می تواند این لوله ها را ببندند.
از جمله عوامل دیگر ناباروری در مردان واریکوسل است. در این حالت رگهای درون کیسه بیضه متسع میشود و کیفیت اسپرم کاهش می‌یابد.
عوامل دیگری نظیر ناتوانی جنسی و یا انزال زودرس نیز می تواند عامل ناباروری در مردان باشد.
علل ناباروری ژنتیکی
علل ناباروری اعم از مشکلات هورمونی و چاقی تا غیر طبیعی بودن سلول های جنسی (تخمک و اسپرم) همگی می تواند به نوعی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی باشد. برای مثال استعداد چاقی، ابتلا به عفونت و حتی لزوم انجام یک جراحی که به ناباروری می انجامد همگی هر چند کوچک می توانند به عوامل ژنتیکی مربوط باشند. امروزه مطالعات بر روی ژنهای خاص در انسان و مدل های آزمایشگاهی تا حدودی تاثیر عوامل ژنتیکی بر ناباروری را آشکار ساخته اند.
بعضی از عوامل ژنتیکی بر ناباروری مردان تاثیر می گذارند، در حالی که بعضی عوامل دیگر بر روی هر دو جنس و یا فقط بر روی زنان تاثیر گذارند. برای مثال جابجایی های کروموزومی می تواند بر روی مردان و زنان تاثیر بگذارد اما سندروم کلاین فلتر که در آن ترکیب کروموزوم های جنسی به صورت XXY در می آید تنها مختص مردان است و سندروم ترنر که در آن بیمار فقط دارای کروموزوم جنسی X است تنها مختص زنان است.
عوامل ناشناخته
گاه ممکن است پس از یک معاینه دقیق پزشکی، زن و شوهر کاملا سالم تشخیص داده شوند ولی به علل ناشناخته بارور نشوند. اگرچه معمولا بعد از دو سال تعداد زیادی از این زوج ها بچه دار می شوند، اما تعدادی از آنها حتی بعد از گذشت سه سال بدون استفاده از روش های پیشگیری بچه دار نمی شوند، در این صورت باید تحت درمان قرار بگیرند.
۵ عامل ناباروری در زنان
باروری، ناباروری، علائم باروری، درمان ناباروری , لقاح مصنوعی ,رویان ,رحم ,رحم اجاره ای,باروری ابرها,باروری زنان,باروری,باروری مردان,باروری ابر,باروری مصنوعی,باروری در مردان,باروری تخمک,باروری با یک.ناباروری زنان میتواند ناشی از: مشکلات ساختاری رحم، لوله‌های فالوپ مسدود شده و در اغلب موارد تخمکهای ناسالم باشد. بیش از ۱۵ درصد زنان در زمانی در طول زندگی برای باردار شدن، دچار مشکلاتی میشوند. باردار نشدن زمانی یک مشکل خوانده میشود، که فرد بعد از یک سال تلاش، همچنان ناکام مانده باشد. از زمانی که مشکلات باروری گریبانگیر بیش از ۳/۷ ملیون زوج آمریکایی شده است، تحقیقات وسیعی پیرامون اثرات شیوه‌ی زندگی و رژیم غذایی بر این موضوع انجام میشود.
در حدود یک سوم از مشکلات باروری گزارش شده، اشکال از جانب مرد است. یک سوم از جانب زن و یک سوم باقی مانده از سوی هر دو زوج است. مشکلات مردان معمولا به تعداد اسپرمهای سالم مربوط میشود. ولی مشکلات زنان میتواند ناشی از چندین عامل مختلف باشد: مشکلات ساختاری رحم، لوله‌های فالوپ مسدود شده و در اغلب موارد تخمکهای ناسالم.رژیم های غذایی و شیوه ی زندگی هم میتوانند عامل بوجود آورنده ی این مشکلات باشد. در اینجا به چند مورد از این موارد اشاره میکنیم:
- وزن
وزن زنان میتواند قدرت باروری آنان را تحت تاثیر قرار دهد. در حقیقت، طبق تحقیقات انجمن پزشکی زاد و ولد آمریکا، ۱۲ درصد ناباروریها ناشی از نامتعادل و نامناسب بودن وزن افراد است. میزان کم چربی بدن مقدار هورمون استروژن را به قدری کاهش میدهد که قدرت باروری را از بین میبرد. همینطور زیاد بودن چربی بدن میزان هورمون استروژن را افزایش میدهد، که در این حال این هورمون مثل قرصهای ضدبارداری عمل کرده و تخمک گذاری را متوقف میکند. همچنین چاقی، باعث میشود تا درمانهای موجود کارساز نباشند.
تنها زنان نیستند که با اضافه وزن قدرت باروری را از دست بدهند. مطالعات مختلف نشان میدهند که اضافه وزن مردان تولید اسپرمهای ناسالم را افزایش میدهد. تعدادی از محققان توصیه میکنند که مردان برای حفظ قدرت باروری، باید مقدار فراوانی سبزیجات و میوه‌های تازه مصرف کنند. این مواد با فراهم کردن آنتی اکسیدانت، از آسیب دیدن اسپرمها جلوگیری میکنند. ولی در کل، تحقیقات نتایج مختلف و متفاوتی ارائه کرده‌اند.
- سندرم پلی کیستیک تخمدان
این بیماری ناشی از عملکرد غیرطبیعی غدد درون ریز بدن است، که اغلب تخمک گذاری را دچار مشکل میکند. در زنانی که به این اختلال گرفتارند، میزان هورمونهای جنسی و هورمون انسولین نامتعادل است. و تولید تخمک و چرخه‌ی قاعدگی اغلب دچار مشکل میشوند. علاوه بر نازایی، این اختلال خطر ابتلا به دیابت، بیماریهای قلبی و انواعی از سرطانها را افزایش میدهد. خوشبختانه، کاهش وزن فقط به میزان ۵ درصد برای طبیعی شدن سطح هورمونها در بدن و بازگشت قدرت باروری کافی است. فعالیتهای فیزیکی منظم نیز اثر بسزایی دارند. همینطور رژیم غذایی حاوی فیبر نیز مهم است.
- کم خونی
کمبود سلولهای خونی سالم ناشی از کمبود آهن، کمبود ویتامین B-12 و کبود فولات، با ناباروری رابطه‌ی مستقیم دارد. تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است ولی میتوان گفت که زنان میتوانند با رژیم غذایی سالم، از بروز بسیاری از انواع کم خونی‌ها پیشگیری کنند. برای پیشگیری از کمبود فولات مقدار فراوانی سبزیجات و حبوبات مصرف کنید. اگر از محصولات حیوانی استفاده نمی‌کنید (ازجمله لبنیات)، از غذاهای غنی شده و مکملهای غذایی برای دریافت میزان کافی ویتامین B-12 استفاده کنید.
- رژیم غذایی
عادتهای غذایی متعادل و سالم میتواند به قدرت باروری کمک کند. در یک مطالعه‌ی وسیع، بیش از ۱۷۰۰۰ پرستار گزارش دادند زنانی که رژیم های غذایی مناسب دارند بیشتر از ۶۶ درصد، کمتر به اختلالات باروری و تخمک گذاری دچار میشوند. زنان مورد مطالعه در این تحقیق رژیم غذایی سرشار از چربیهای سیرنشده (این چربی در روغن زیتون و آجیل یافت میشود) و پروتئینهای گیاهی و چربیهای ترانس بسیار کم داشتند. این نوع عادتهای غذایی باعث میشوند که میزان انسولین به طور طبیعی به حد معمولی برسد و این امر باعث مهیا شدن آنتی اکسیدانتهای ضروری میشود.
- تنباکو
مصرف تنباکو قدرت باروری را هم در مردان و هم در زنان تهدید میکند. تنباکو در زنان خطر بوجود آمدن جهش های ژنتیکی را در تخمک افزایش میدهد. همچنین در مردان باعث تولید اسپرمهای ناسالم، کاهش میزان تولید اسپرم و اختلال در قدرت حرکتی اسپرمها میشود. همچنین نیکوتین و سایر مواد شیمیایی، تخمک گذاری را با کاستن از میزان ترشح استروژن دچار مشکل میکنند.باید توجه داشت که نتایج بسیاری از این تحقیقات تنها رابطه‌ی بین شیوه‌ی زندگی و بیماریها را مشخص میکنند، و در بیان علت وقوع این پدیده‌ها ناتوان‌اند.
منبع:شفاف
