استرس در نوزادان و کودکان و راه های مقابله با آن
استرس در نوزادان موجب بروز اختلال در فعالیت مغز و رفتار نوزاد می‌شود. بدین ترتیب نوزاد درد بیشتری حس می‌کند. پژوهش‌ها نشان داده است که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، سطح استرس پایین‌تری دارند.
استرس در کودکان
استرس دوران کودکی نشان دهنده شرایطی است که نیاز به انطباق و تغییر دارد. استرس ممکن است ناشی از تغییرات مثبت، مانند شروع یک فعالیت جدید باشد. اما بیشتر اوقات با تغییرات منفی مانند بیماری یا مرگ در خانواده در ارتباط است. شما می‌توانید با شناختن نشانه‌های استرس در کودک و آموزش روش‌های موثر برای مقابله با آن به کودک خود کمک کنید.
دلایل بروز استرس در کودکان
استرس ممکن است پاسخ کودک به تغییری منفی در زندگی او باشد. استرس در مقادیر کم، برای کودک مفید است. اما استرس بیش از حد می‌تواند بر روی فکر، عملکرد و احساس کودک تاثیر نامطلوب بگذارد.
کودکان با افزایش سن یاد می‌گیرند چگونه استرس خود را مدیریت کنند. بسیاری از اتفاقاتی که بزرگسالان به راحتی می‌توانند مدیریت کنند، باعث ایجاد استرس در کودکان می‌شوند. در نتیجه، حتی تغییرات کوچک می‌توانند احساس امنیت و آرامش کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
کودکان با افزایش سن یاد می‌گیرند چگونه استرس خود را مدیریت کنند. بسیاری از اتفاقاتی که بزرگسالان به راحتی می‌توانند مدیریت کنند، باعث ایجاد استرس در کودکان می‌شوند. در نتیجه، حتی تغییرات کوچک می‌توانند احساس امنیت و آرامش کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
درد، آسیب جسمی، بیماری و سایر تغییرات، عوامل استرس زایی برای کودکان است. دیگر عوامل استرس زا برای کودکان عبارتند از:
- نگرانی در مورد مدرسه یا نمرات امتحان
- مسئولیت‌ها و تکالیف مدرسه و یا کلاس‌های آموزشی و ورزشی
- مشکلات با دوستان، زورگویی و قلدری در مدرسه، یا فشار‌های گروه همسالان
- تغییر مدرسه، مسافرت و جابجایی دایمی، وجود مشکلات مسکن یا بی خانمانی
- داشتن افکار منفی در مورد خود
- بروز تغییرات جسمانی در پسران و دختران
- طلاق یا جدایی پدر و مادر
- مشکلات مالی در خانواده
- زندگی در یک خانه یا محله ناامن
نشانه‌های استرس در کودکان
کودکان ممکن است قادر به تشخیص استرس در خود نباشند. بروز نشانه‌های جدید یا بدتر شدن برخی رفتار‌ها موجب می‌شود که پدر و مادر از افزایش سطح استرس کودک مطلع شوند.
نشانه‌های فیزیکی عبارتند از:
- کاهش اشتها، تغییر در عادات غذایی
- سردرد
- شب ادراری
- کابوس‌های شبانه
- اختلالات خواب
- ناراحتی معده یا دل درد
- سایر علائم فیزیکی بدون وجود بیماری جسمی
علائم عاطفی یا رفتاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اضطراب، نگرانی
- عدم آرامش و بی قراری
- افزایش ترس کودک (ترس از تاریکی، ترس از تنهایی، ترس از غریبه ها)
- وابستگی زیاد به پدر و مادر، به طوری که مایل نباشد از دیدرسش خارج شوید
- خشم، گریه، ناله کردن
- عدم کنترل احساسات
- رفتار تهاجمی یا خشونت آمیز
- بازگشت به رفتار‌هایی که در سن پایین‌تر انجام می‌دادند
- عدم تمایل به مشارکت در فعالیت‌های خانواده یا مدرسه
نحوه برخورد والدین با استرس در کودکان
والدین می‌توانند با روش‌های سالمی به استرس کودکان پاسخ دهند. رعایت موارد زیر در این امر شما را کمک می‌کند.
- خانه را محلی امن، مطمئن و قابل اعتماد برای کودک کنید.
- ایجاد روتین‌های خانوادگی برای کودکان آرامش بخش است. برقراری شام خانوادگی یا شب‌های فیلم در هفته به کاهش یا جلوگیری از استرس در کودکان کمک می‌کند.
- الگوی رفتاری مناسبی باشید. کودک به عنوان یک الگوی رفتار سالم به شما نگاه می‌کند. برای کنترل استرس خود و مقابله با آن از روش‌های درستی استفاده کنید.
- مراقب برنامه‌های تلویزیونی، کتاب‌ها و بازی‌های کودک باشید. مشاهده برنامه‌های تلویزیونی، نمایش‌های خشونت آمیز یا بازی‌های پر زد و خورد می‌تواند در کودک ترس و اضطراب ایجاد کند.
- کودک را از تغییراتی که در شغل، محل کار، محل تحصیل یا زندگی تان ایجاد می‌شود، از قبل مطلع کنید.
- زمان‌های آرام و لذت بخشی را با کودک بگذرانید.
- گوش دادن به فرزندتان را تمرین کنید. به فرزندتان گوش بدهید، بدون اینکه بخواهید او را نقد کنید یا راه حل ارائه دهید. بهتر است با فرزندتان در درک و حل مساله‌ای که برایش پیش آمده همراه شوید.
- احساس ارزشمندی به کودکتان بدهید. از تشویق و محبت و پاداش به جای مجازات استفاده کنید. سعی کنید فرزندتان را در فعالیت‌هایی قرار دهید که بتواند در آن‌ها موفق شود.
- به کودک فرصت‌هایی برای انتخاب و داشتن کنترل در زندگی خود بدهید. هرچه فرزندتان احساس کند که بر وضعیت کنترل دارد، بهتر می‌تواند به استرس‌هایش پاسخ دهد.
- او را به ورزش و فعالیت جسمانی علاقمند کنید.
- نشانه‌های استرس حل نشده را در کودک تشخیص دهید.
- اگر نشانه‌های استرس در کودک کاهش نیافت و از بین نرفت از درمانگر یا مشاور کمک بگیرید.
مراجعه به پزشک
اگر فرزند شما هر یک از موقعیت‌های زیر را تجربه می‌کند، با پزشک کودک ملاقات کنید.
- کودک بی علاقه، نا امید یا افسرده است.
- در مدرسه یا میان دوستان یا خانواده مشکل برقراری ارتباط دارد.
- قادر به کنترل رفتار یا خشم خود نیست.
سخن آخر اینکه
با توجه به رفتارهای کودک و شناخت نشانه‌های استرس در او، نسبت به رفع عوامل استرس زا در محیط خانه و مدرسه تلاش کنید.
برگرفته از: medlineplus و womenandinfants
