شهربانو/ یکی از مؤلفه‌های کلان عرصه توسعه، تحکیم و ترویج شهروندی و حقوق ناظر بر آن تمهید بسترهای حقوقی و حقیقی لازم برای بهره‌مندی عادلانه اعضای جامعه از منافع، مزایا و حقوق شهروندی است. حقوق شهروندی از مفاهیمی است که به برابری و عدالت همه افراد انسانی یک جامعه توجه می‌کند و سهم چشمگیری در عدالت اجتماعی و توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دارد. توجه به حقوق زنان در جامعه امروزی امری مهم است زیرا زنان امروز در جامعه فعالیت‌های اجتماعی زیادی دارند. تسهیلات بهداشتی و درمانی و آموزش و مشاوره‌های مناسب برای تأمین سلامت جسمی و روانی در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی در مراحل مختلف زندگی به‌ویژه دوران بارداری، زایمان، پس از زایمان و درشرایط بیمار، فقر یا معلولیت زنان ازجمله نکات پیش‌بینی‌شده در این منشور است که باید از سوی شوهر و دولت رعایت شود. از موارد دیگری که دراین منشور به آن اشاره شده است موضوع تغذیه سالم در دوران بارداری، زایمان سالم، مراقبت‌های بهداشتی پس از زایمان، مرخصی زایمان و درمان بیماری‌های شایع زنان است.
مواد منشور که تأکیدی خاص بر حقوق زنان داشته‌اند:
زنان حق دارند از برنامه‌ها و تسهیلات بهداشتی و درمانی مناسب براساس ماده ۳ آموزش و مشاوره‌های مناسب برای تأمین سلامت جسمی و روانی در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی در مراحل مختلف زندگی برخوردار باشند به‌ویژه دوران بارداری، زایمان، پس از زایمان و در شرایط بیماری، فقر یا معلولیت.
بر اساس ماده ۱۱، زنان حق دارند در سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری، مدیریت، اجرا و نظارت، مشارکت فعال و تأثیرگذار داشته باشند و براساس موازین اسلامی، از فرصت‌های اجتماعی برابر برخوردار شوند.
براساس ماده ۵۴، حق همه شهروندان به‌ویژه زنان و کودکان است که از تعرض و خشونت گفتاری و رفتاری دیگران در محیط‌های خانوادگی و اجتماعی مصون باشند و در صورت بروز هر نوع خشونت، امکان دسترسی آسان به مکان‌های امن و نهادهای امدادی، درمانی و قضایی را برای احقاق حق خود داشته باشند.
براساس ماده ۸۳ حق زنان است که از فرصت‌های شغلی مناسب و حقوق و مزایای برابر با مردان در قبال کار برابر برخوردار شوند.
براساس ماده ۸۹ حق همه شهروندان به‌ویژه زنان است که به امکانات ورزشی و آموزشی و تفریحات سالم دسترسی داشته باشند و بتوانند با حفظ فرهنگ اسلامی‌ایرانی در عرصه‌های ورزشی ملی و جهانی حضور یابند.
براساس ماده ۹۰ حق زنان است که از تغذیه سالم در دوران بارداری، زایمان سالم، مراقبت‌های بهداشتی بعد از زایمان، مرخصی زایمان و درمان بیماری‌های شایع زنان بهره‌مند شوند.
بر اساس ماده ۱۰۳ حق همه شهروندان به‌ویژه زنان است که ضمن برخورداری از مشارکت و حضور در فضاها و مراکز عمومی، تشکل‌ها و سازمان‌های اجتماعی، فرهنگی و هنری مخصوص خود را تشکیل دهند. منشور حقوق شهروندی با آگاهی‌دادن به کل افراد جامعه می‌تواند آن‌ها را وادار به مطالبه‌گری و جامعه را وادار به این تحرک کند.
فرناز محمدیان، کارشناس ارشد حقوق خصوصی