پسازورگیری برای کودکان
فرزند ۷ ساله یکی از شاکیانِ «زن قمه‌کش و شوهر کیف‌قاپ» که در زمان زورگیری کنار مادرش بوده، هر شب کابوس می‌بیند، والدین در این مواقع چه کنند؟
تمام افرادی که هدف زورگیری قرار می‌گیرند، تا مدت‌ها به عنوان یک خاطره تلخ و البته استرس‌زا از آن لحظه یاد می‌کنند. چنین اتفاقی به یکی از اساسی‌ترین نیازهای ما یعنی نیاز به امنیت، حمله می‌کند. احساس ناامنی، چه جسمی و چه روانی، می‌تواند احساسات قوی مانند ترس و وحشت را در ما برانگیزد. به‌تازگی، زنی قمه‌کش که با همراهی شوهرش طی ماه‌های گذشته کیف قاپی و زورگیری خشن با موتورسیکلت می‌کردند، شناسایی و دستگیر شده است. ویدئویی از اظهارات مال باختگان در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شده که یکی از آن‌ها با چشمانی گریان می‌گوید: «بعد از این که کیفم را کشیدند، نزدیک بود سرم به جدول وسط خیابان بخورد. بعد از آن روز، پسر هفت ساله من، ۱۰ روز است که خواب ندارد و هر شب کابوس می‌بیند.»(منبع: خبرگزاری صداوسیما). آثار روحی‌و‌روانی چنین اتفاقاتی علاوه بر افراد مال باخته، برای کسانی که آن صحنه را می‌بینند به خصوص اگر کودک باشند، مخرب است. در ادامه چند توصیه به چنین والدینی خواهیم داشت.
آسیب‌های تجربه تروما در کودکان
تروما یک رویداد آسیب‌زا، ترسناک، خطرناک یا خشونت‌آمیز است که تهدیدی برای زندگی یا جسم و بدن خواهد بود. مشاهده یک رویداد آسیب‌زا که زندگی یا امنیت جسمی یک عزیز را تهدید می‌کند هم می‌تواند آسیب‌زا باشد. این امر به ویژه برای کودکان خردسال مهم است زیرا احساس ایمنی آن‌ها به ایمنی درک‌شده از چهره‌های اطرافیانی که دوست‌شان دارند، ارتباط دارد. در اثر تجربه تروما برای کودک، دیگر سخت است به جهان پیرامون اعتماد کند و این احساس در او تقویت میشود که جهان جای ترسناکی است و همه بزرگ ترها خطرناک هستند.
۶ توصیه برای آرامش‌بخشی به کودک آسیب‌دیده
در حوزه افزایش صمیمیت و تقویت رابطه دلبستگی با کودک آسیب‌دیده از اتفاقاتی مانند زورگیری یا تماشای آن، چند راهکار وجود دارد که در ادامه مطرح خواهد شد.
آرامش‌بخشی و اطمینان‌دهی مکرر | به کودک خود محبت و سعی کنید با در آغوش گرفتن، تبادل کلام عاطفی و درک او را افزایش دهید چراکه به او کمک می‌کند تا احساس امنیت کند. به فرزند خود یادآوری کنید که در امنیت کامل است و همه چیز خوب خواهد بود.
تهیه شیء انتقالی| یک شیء انتقالی مانند خرس عروسکی یا پتوی مخصوص تهیه کنید. شیء انتقالی، شیئی است که می‌تواند نماد والدین یا هر فرد محبوب و مورد اعتماد کودک باشد. با داشتن این شیء در پندار کودک، گویی آن فرد همواره در کنار اوست و با لمس و تماس با شیء، گویی دارد با آن فرد صحبت می‌کند. این کار باعث افزایش احساس امنیت در کودک میشود.
برقراری تماس چشمی| چنین کودکانی بعد از تجربه تروما، احتمالا با تماس چشمی مشکل خواهند داشت. با آرامش و اطمینان خاطر به چشمان فرزند خود نگاه کنید. مراقب باشید نگاه‌تان حالت خیره و تهدیدآمیز نداشته باشد بلکه نگاه اطمینان بخش و امیدوار کننده همراه با مهربانی باشد تا صمیمیت و اعتماد برای برون‌ریزی احساسات منفی فرزندتان مهیا شود.
همراهی بیشتر با فرزند| هنگامی که کودکان چنین آسیب‌دیدگی را تجربه می‌کنند، والدین باید برای مدتی همراهی و حضورشان را در کنار کودک بیشتر کنند. او را تنها به جایی نفرستید و بیشتر مراقبش باشید. در این شرایط به فرزندتان فضا می‌دهید تا برای پشتیبانی و دریافت حمایت به شما اعتماد کند.
یاد دادن بروز احساسات| بیشتر بچه‌ها نمی‌دانند وقتی احساس ناراحتی می‌کنند باید چه کار کنند بنابراین پرخاشگر می‌شوند یا رفتارهایی برای جلب توجه از خود نشان می‌دهند. کودک‌تان را تشویق کنید درباره احساساتش صحبت کند و احساسات او را معتبر بشمارید. اگر ترسیده، خشمگین یا ناایمن است، به هیجانات او گوش دهید و سعی نداشته باشید به اجبار، احساس او را تغییر دهید یا انکار کنید. به کودک‌تان اطمینان دهید هرکاری از دست‌تان بر بیاید، برای ایجاد حس امنیت در او، انجام می‌دهید.
الگوی خوب بودن| شما الگوهای فرزندانتان هستید پس در شرایط آسیب، ابتدا باید آرامش درون خودتان را حفظ کنید. در ضمن، بر اساس سن و نیازهای کودک‌تان، ممکن است نیاز باشد تا از روان درمانگر حرفه‌ای برای بهبود مسائل رفتاری و هیجانی کمک بگیرید.
نویسنده: صدیقه معدنی| کارشناس‌ارشد روان‌شناسی
