منابع زینک برای کودکان + میزان مورد نیاز و عوارض کمبود آن
زینک از جمله مکمل‌هایی‌ست که این روزها بسیار مورد توجه است و اکثرا مصرف زینک برای کودکان را بی‌ضرر می‌دانند. این درحالیست که زینک در بسیاری از مواد غذایی یافت می‌شود. این عنصر حیاتی باید به میزان کم دریافت شود و در عین حال کمبود آن هم اثرات جبران‌نشدنی بر بدن کودک دارد.
همچنین اسهال کودکان به موجب دفع آب فراوان از بدن، موجب افت سطح زینک در بدن می‌شود.
اختلالات جذب روده‌ای هم می‌تواند سبب کاهش این عنصر مهم در بدن شود. خوردن سبوس گندم یا سایر حبوبات (سبوس حبوبات) که حاوی فیتات فراوان هستند، هم چنین مصرف اسفناج و یا سایر مواد حاوی اگزالات به همراه غذا، می‌تواند مانع جذب روی در بدن شود.
همینطور، تجربیات نشان می‌دهد چهار گروه از داروها، باعث تشدید کمبود زینک می‌شوند. این ۴ دسته دارویی عبارتند از:
- آنتی بیوتیک‌ها
- دیورتیک‌ها (مدرها)
- گلوکوکورتیکوئید‌ها (کورتون‌ها)
- دارو‌های ضد حاملگی
- و در میان آنتی بیوتیک‌ها، مصرف تترا سایکلین و خانواده آن بیشتر از سایرین مانع از جذب روی می‌شود.
عوارض کمبود زینک در بدن کودکان
عوارض کمبود زینک مانند کوتاهی قد، خصوصا تا دوسالگی می‌تواند جبران ناپذیر باشد و تا آخر عمر با کودک همراه باشد. دیگر عوارض کمبود زینک عبارتند از:
- کم اشتهایی و کمبود آهن
- تاخیر در بهبود زخم‌ها
- ریزش مو
- پوسیدگی دندان کودکان
- اختلال جذب ویتامین آ. در بدن
- ابتلا به عفونت و ضعف سیستم ایمنی
- کاهش هوش و قدرت یادگیری کودک
- کاهش حافظه کودک
- افزایش ابتلا به بیماری‌ها
- کاهش سرعت رشد
عوارض ازدیاد مصرف زینک برای کودکان
نباید بخاطر نقش مهم زینک در بدن و مشکلات ناشی از کمبودش، عوارض مصرف بیش از اندازه زینک برای کودکان را نادیده گرفت. اگر احساس می‌کنید کودک شما بخوبی تغذیه می‌شود و میزان زینک دریافتی‌اش از مواد غذایی، نیاز بدن او را برطرف می‌کند، بهتر است بی‌خیال مصرف مکمل زینک یا مکمل‌های حاوی روی شوید. چرا که دریافت بیش از حد روی ممکن است عوارض زیر را بدنبال داشته باشد:
- کاهش قدرت جذب مس: کمبود مس در میان کسانی که از مکمل‌های زینک مصرف می‌کنند گزارش شده است. در واقع، میان جذب زینک و مس رقابت وجود دارد. هر اندازه که زینک در بدن بیشتر شود از قدرت جذب مس کاسته می‌شود.
- اختلال در دستگاه سیستم ایمنی: درصورت مصرف زینک به میزان مناسب، سیستم ایمنی بدن کودک تقویت می‌شود. اما در صورتی که بیش از اندازه دریافت شود، به واسطه‌ی محدود کردن فعالیت سلول‌های T. و گلبول‌های سفید ممکن است موجب اختلال در عملکرد سیستم ایمنی گردد.
- تغییر طعم در دهان و احساس تهوع: مصرف بیش از حد زینک ممکن است موجب تغییر طعم دهان و همچنین احساس تهوع شود.
البته احتمال اینکه فرزندتان تنها بخاطر رژیم غذایی‌اش بیش از اندازه زینک دریافت کند وجود ندارد، اما ممکن است با مصرف بی‌رویه مکمل‌های زینک برای کودکان و قرص‌های ویتامین با دریافت بیش از حد روی دچار عوارض شده و دچار مشکلاتی مانند تهوع و استفراغ، درد‌های پیچشی شکمی، اسهال و سردرد شود. همچنین مصرف بیش از اندازه زینک در زمان طولانی می‌تواند اثرات مسمومیت طولانی مدت را در پی داشته باشد. بعلاوه بخاطر تاثیرگذار بودن زینک بر ترشح هورمون‌های جنسی درمورد ایجاد بلوغ زودرس در کودکان ممکن است نقش مهمی ایفا کند.
سخن آخر
نظر به اینکه دریافت روی از طریق مواد غذایی می‌تواند به راحتی صورت بگیرد بهتر است سعی کنیم نیاز بدن کودک به زینک را ترجیحا از طریق تغذیه خوب برطرف کنیم. بسیاری از دارو‌های مکمل هستند که مصرفشان باعث ایجاد فشار بیش از حد برروی ارگان‌های حیاتی بدن مانند کبد می‌شود و این نکته در بروشور هیچ کدامشان ذکر نشده، چون برای مصرف کننده هم عقل و شعور قائلند هم حق انتخاب! و بار این مسئولیت بر عهده شماست نه شرکت‌های دارویی. چون باید در این موارد خصوصا اگر پای کودک وسط است با وسواس به تحقیق بپردازید و سلامت آینده کودک را نه با کمبود و نه با ازدیاد مصرف به خطر نیندازید.
