نبودن نام زنان در بعضی از مدارج بالا حتی در روزگار معاصر برای ما عادی شده است، به‌خصوص اگر این مدارج به علوم دینی و درجه اجتهاد مربوط باشند. با وجود این، یک زن با نام مستعار بانو ایرانی توانست نامش را در چهل‌ودو سالگی بین علمای دین ثبت کند و به عنوان اولین زن مجتهد در تاریخ ایران ماندگار شود. او را به نام بانو امین فقیه، عارف و مفسر معاصر ایرانی، می‌شناسند. بانو امین در ۳۰ خرداد ۱۲۷۴ شمسی در اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه در اصفهان متولد شد. او تحصیل را از پنج‌سالگی و در مکتب‌خانه آغاز کرد.

در بیست‌سالگی به طور جدی مشغول تحصیل علوم دینی و صرف و نحو شد. در سی‌ودو سالگی به فراگیری فقه، اصول و حکمت نزد سید علی نجف‌آبادی پرداخت. بیشتر تحصیلات بانو در محضر ایشان بوده است.

بانو امین در چهل‌ودوسالگی و پس از ۲۳ سال تلاش برای آموختن علوم عقلی و نقلی اولین اجازه اجتهاد و اجازه روایت را از محمدکاظم شیرازی و عبدالکریم حائری یزدی دریافت کرد. این اولین اجازه رسمی اجتهاد و روایت است که به یک زن داده شده و در محافل علمی و فقهی از آن سخن رفته است. او از علمای دیگری نیز اجازه اجتهاد دریافت کرده است.

محمدتقی جعفری درباره شخصیت علمی بانو امین گفته است: با توجه به آثار علمی‌ای که از ایشان در دسترس ما قرار گرفته است، به طور قطع می‌توان بانو را یکی از علمای برجسته عالم تشیع معرفی کرد.
سیده نصرت امین در مسائل اجتماعی و فرهنگی نیز حضور فعال داشت. او با قانون منع حجاب حکومت پهلوی به مبارزه برخاست و مدارسی را تأسیس کرد. از مهم‌ترین آثار او می‌توان تفسیر مخزن‌العرفان را نام برد. وی در کتاب نفحات‌الرحمانیه مکاشفاتی از خود نقل کرده است.

شخصیت‌های دینی و شاگردانش نیز از حالات عرفانی و کرامات او سخن به میان آورده‌اند. بانو امین در خرداد ۱۳۶۲ شمسی در اصفهان گذشت و در تخت فولاد به خاک سپرده شد.
نویسنده: ریحانه عامل نیک؛ کارشناس الهیات