هترین ساعات خواب کودکان چه زمانی است؟ ساعت خواب کودک چه اهمیتی دارد؟ خواب یکی از بزرگ ترین فرایند های مورد نیاز هر انسانی است. این فرایند، چگونگی انجام آن، مدت زمان آن، کیفیت آن و… همگی به طرق مختلف بر زندگی و سلامت افراد اثر می گذارد. البته نوع و شدت نیاز انسان ها در دوره های سنی مختلف به خواب، نظیر سایر نیاز های ابتدایی ولی اساسی، در هر دوره سنی فرق می کند. البته گاهی جنسیت و پدیده هایی نظیر عادت ماهیانه در زنان، بارداری و…، نیز می توانند بر تفاوت در کیفیت و کمیت خواب انسان ها تاثیر بگذارند. کیفیت سلامت کلی انسان ها و چگونگی طی شدن فرایند خواب، ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با یکدیگر دارند.

مروری بر فرآیند خواب
تحقیقات علمی و تجربی بسیاری بر اهمیت خواب مناسب در جهت داشتن کیفیت مثبتی از سلامتی در انسان ها تاکید دارند. باید دانست که حذف، کاهش و یا افزایش نامناسب و اختلالات خواب، همگی تنها اثرات تخریبی بر ابعاد مختلف سلامتی انسان ها می گذارند.
یکی از بهترین تعریف ها برای خواب به این شرح است که خواب فرآیند بازیابی قوه های جسمی و روانی موجودات به منظور دست آوردن هوشیاری در سطوح عالی است. پدیده خواب فرصت و زمان مورد نیاز را برای استراحت اندام های بدن در زمان خستگی فراهم می کند؛ در واقع وجود خواب برای حفظ و بهبودی سطح کیفیت عملکرد های بخش های مختلف بدن انسان، بسیار با اهمیت هستند. البته باید دانست که مغز و سایر اندام های بدن همگی در طی فرایند خواب فعال هستند و تنها در حال بازیابی هستند.
بنابراین خواب یک پدیده طبیعی و همیشگی در جهت فرایند بازیابی توانایی های جسمی و روانی است که البته مدت زمان مورد نیاز برای این فرایند فرد به فرد می تواند متفاوت باشد. البته میانگین زمان مورد نیاز برای فرایند خواب فرایند بین ۷ تا ۹ ساعت در افراد بزرگسال است. از طرف دیگر خواب یک پدیده چند مرحله ای است که هر کدام از این مراحل مانند خواب رم ویژگی های خاص خود را دارند. دلیل این امر هم می تواند تامین مدت زمان لازم و تدریجی برای بازیابی بدن باشد.

مراحل خواب
خواب دارای ۴ مرحله است که خواب NREM شامل مرحله اول تا سوم است و خواب REM مرحله آخر را می سازد. هر مرحله دارای ویژگی های اختصاصی خود است. این مراحل عبارتند از:اولین مرحله: سبک ‌ترین شکل خواب در مرحله اول قرار دارد. این مرحله اغلب با حرکات آرام چشم همراه است و در این مرحله افراد در وضعیت نیمه هشیار قرار دارند. در این مرحله عضله ها آرام و فعالیت امواج مغزی نسبت به بیداری کم تر می ‌شوند. در همین مرحله گاهی افرلد دچار اسپاسم های عضلانی در خواب می ‌شوند.
دومین مرحله: در این مرحله بیدار شدن بسیار کم رخ می دهد و حرکت آرام چشم‌ ها نیز قطع می شوند. همچنین در مرحله دوم خواب فعالیت امواج مغزی کاهش بسیاری پیدا می کنند که همین مسئله سبب محافظت بخش های مختلف مغزی در مقابل بیدار شدن می شود. در این مرحله دما بدن نیز کاهش یافته و ضربان قلب نیز کم می‌ شود.

سومین مرحله: خواب عمیق در مرحله سوم خواب است که نشاط آور ترین بخش خواب نیز در همین مرحله رخ می دهد. در مرحله سوم خواب با امواج مغزی بسیار کوتاهی همراه می شود؛ به همین جهت افراد در این مرحله کم تر از خواب می ‌پرند و بیدار کردنشان نیز بسیار سخت است.
آخرین مرحله: بخش نهایی فرایند خواب همان مرحله ای است که در آن می توان رویا و خواب دید. حرکات چشم در این مرحله بسیار تند می شوند و تعداد امواج مغزی نیز در مرحله آخر از سایر مراحل بیش تر است. همچنین در این مرحله احتمال از خواب پریدن بالا می رود. البته بیدار شدن در این مرحله سبب احساس خستگی و خواب‌ آلودگی در افراد می ‌شود.
ساعت خواب کودک | فواید خواب
خواب مناسب فواید بسیار زیادی برای انسان به ارمغان می آورد. شاید دلیل اصلی چند مرحله ای بودن خواب انجام همه فواید ان در انسان ها به طور تدریجی باشد. در زیر به تعدادی از فواید خواب اشاره شده است: 
کاهش ابتلا افراد به اختلالات روانی نظیر افسردگی و دو قطبی یا اختلالات اضطرابی
پاکسازی مواد زائد در خواب
جلوگیری از بیماری آلزایمر
خواب کافی و خلاقیت
بهبود عملکرد قلب و سایر اندام های حیاتی
افزایش حس نشاط
خواب و تقویت حافظه
کاهش احتمال ابتلا افراد به بیماری هایی نظیر چاقی و دیابت
 
بهترین ساعات خواب کودکان | اهمیت خواب مناسب در زندگی
خواب مناسب برای حفظ و بهبود سطح سلامت روان و جسم انسان ها بسیار مهم است. در واقع خوابیدن به اندازه غذا خوردن، برای داشتن یک زندگی سالم اهمیت دارد. کمبود و یا ختلال در خواب فقط خستگی و یا خواب‌ آلودگی را به دنبال نمی آورد بلکه به ساختار و قوه های ذهنی انسان نیز آسیب وارد می شود. اختلال در چرخه و برنامه خواب، عملکرد طبیعی سیستم های بدن را مختل کرده و در نتیجه فرایند هایی نظیر یادگیری و حافظه، تمرکز و… همگی تحت تاثیر اختلال در سیستم های عصبی مغز ناشی از خواب نامناسب قرار می گیرند.
همچنین سطح انرژی کلی افراد به سرعت تحت تاثیر کمیت و کیفیت فرایند خواب قرار می گیرد. خواب ناکافی و نامناسب می‌توانند سبب بروز بسیاری از اختلالات نظیر اضطراب و احساس بی قراری و افسردگی بشود. بهتر است به این نکته بسیار توجه کرد که علاوه بر مدت زمان مورد نیاز برای خواب کیفیت آن نیز به همان اندازه مهم است.  

خواب و کودکان
کیفیت فرایند خواب در سنین مختلف می تواند متفاوت باشد. دلیل این امر نیز می تواند در متفاوت بودن نیاز های سنین مختلف افراد به پدیده خواب باشد. به طور معمول افراد خردسال به مدت زمان بیش تری نسبت به افراد بزرگ تر برای خواب نیاز دارند.

ساعت خواب کودک | انسان ها و مراحل رشد
رشد انسان ها از زمانیکه نطفه آن ها تشکیل می شود تا زمان مرگ با تغییر افزایش و کاهشی همراه می باشد. این تغییرات ابعاد مختلف جسمی و روانی و ذخنی انسان را شامل می شوند. سرعت رشد در دوره های سنی متفاوت، می تواند تفاوت داشته باشد. همچنین جنبه های مختلف پدیده رشد با هم در ارتباط هستند و مانند حلقه های یک زنجیر به یکدیگر وصل هستند.
در واقع پدیده رشد یک فرایند چند مرحله ای است که هر مرحله یک مرحله پیشنیاز دارد. بنابراین پدیده رشد دارای چند طبقه سنی است که در آن ها ابعاد مختلف جسمی و غیر جسمی رشد انسانی رخ می دهد. برای

نقش مهم خواب بر رشد کودکان
خواب مناسب و با کیفیت نیاز ابتدایی هر کودکی است و بر سلامت کلی آن ها تاثیر فراوانی می گذارد. تحقیقات نشان می دهند که برخورداری از خواب کافی برای تامین سلامت جسمی و روانی کودک امری ضروری است. در مقابل خواب ناکافی در کودکان می تواند زمینه ابتلای کودکان به امراضی نظیر فشار خون بالا، دیابت، چاقی، اختلالات خلقی، اختلال تمرکز و…، است.
مغز پس از تولد فعالیت های خود را آغاز می‌ کند و بخشی مهم از این فعالیت ها در زمان خواب انجام می شود. در ارتباط با خواب، به مرور زمان و همراه با رشد بدن، ساعت زیستی یا ساعت بدن یا میزان خواب و بیداری را مطابق روشنایی روز و تاریکی شب شکل می‌‌دهد و تنظیم می‌کند. به‌ این ترتیب که نوزادان در ابتدای تولد خواب منظمی ندارند اما تا حدود سه تا شش ماهگی میزان خواب و بیداری منظمی پیدا می‌کند. 

تاثیرات مثبت به اندازه بودن ساعت خواب کودک
تاثیر خواب بر پردازش اطلاعات:خواب اولین زمان برای مغز است که مطالب آموخته شده را تبدیل به دانش های فعال می کند. کودکان بوسیله خواب تمام داده هایی را که در طول روز از محیط درونی و بیرونی خود دریافت می کنند را مرتب کرده و آن ها را طبقه بندی می کنند. در کل خواب شرایطی را فراهم می کند که کودک آنچه را که نیاز دارد در حافظه خود ذخیره کرده و سایر داده ها اضافی زائد را حذف می کند.
تاثیر خواب بر بهبود ارتباط با خانواده و دوستان:خواب مناسب به شناخت و سلامت روانی کودک کمک زیادی می کنند که البته این دو مولفه خود سبب رشد عاطفی کودک می شوند. در نتیجه رشد عاطفی، کیفیت رابطه کودکان با دیگران را افزایش می دهد. به نظر می رسد خواب به کودکان در جهت تقویت رویا هایشان کمک می کند و در نتیجه حس دلبستگی کودکاننسبت به اعضا خانواده نیز تقویت می شود.
بهترین ساعات خواب کودکان | برخی دیگر از تاثیرات مهم خواب
تاثیر خواب بر تقویت قلب و سیستم ایمنی بدن:خواب کودکان را در مقابل فشار خون بالا و سایر بیماری های قلبی محافظت می کند. در واقع تحقیقات نشان می دهند که کاهش مدت زمان خواب سبب افزایش سطح پروتئین واکنشی C می شود که به بالا رفتن فشار خون کمک کرده و احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد. همچنین در طول شب، از مغز کودکان مواد شیمیایی سایتوکاین آزاد می شود که به ترمیم سیستم ایمنی بدن می پردازند.
تاثیر خواب در تکامل مهارت های شناختی:کودکان در طی روز از خود رفتار هایی را بروز می دهند که کیفیت این رفتار ها بستگی به مهارت های شناختی کودکان دارد. این مهارت ها عبارتند از تمرکز، استفاده مناسب از ابعاد حافظه و حل مسئله. مطالعات نشان می دهند که عملکرد کودکان دچار کمبود خواب، شبیه عملکرد کودکانی است که دارای اختلال بیش فعالی هستند. 
تاثیر خواب در تنظیم اشتها:تحقیقات نشان می دهند که در کودکان به ازای هر ساعت افزایش خواب، خطر اضافه وزن کاهش می یابد. کارشناسان ارتباط بین خواب و تنظیم اشتها را به چند مولفه نسبت می دهند. مولفه اول فراهم کردن تعادل هورمونی در حین خواب است. این هورمون ها شامل هورمون های مربوط به احساس گرسنگی و سیری نیز می شوند.

بهترین ساعات و الگو های خواب در کودکان
با توجه به اهمیت خواب در رشد کودکان، حال این سوال پیش می ‌آید که میزان خواب کافی برای کودکان در سنین مختلف تا چه اندازه باید باشد و یا چه کیفیتی باید داشته باشد؟ همچنین میزان خواب کودکان بسته به عوامل متعددی است. هر کودکی با توجه به سن خود بهتر است .

۱-ساعت خواب کودک در ۱ تا ۴ ماهگی
تا یک ماهگی نوزادان هنوز تفاوت اساسی روز و شب را نمی فهمند و ممکن است حدود ۱۷ ساعت شبانه روز خود را در خواب سپری کنند. بعد از چهار هفتگی نوزادان، آنان به تدریج هوشیار شده و تفاوت های شب و روز را درک می کنند. همچنین در دو ماهگی نوزادان خواب به طور مداوم نیست بلکه بیش تر شامل چرت زدن است. نوزادان سه ماهه نزدیک ۱۶ ساعت می‌خوابند. در ۴ ماه پس از تولد الگو های خواب نوزاد شروع به شکل گیری می کنند و نوزادان ۳ تا ۴ ماهه در حدود ۶ ساعت از شبانه روز را در خواب مداوم به سر می برند. 

۲-ساعت خواب کودک در ۴ تا ۱۲ ماهگی
هدف اصلی در این بازه سنی، رسیدن به یک الگوی خواب ثابت در کودکان است. چرا که در این سنین کودکان اجتماعی ‌تر می شوند و الگوهای خواب خود را به والدینشان شبیه تر می کنند. در حول و حوش ۵ ماهگی، کودکان ۲ یا ۳ بار در طول روز چرت می‌ زنند. در همین باز های زمانی کودک می تواند به صورت کامل در طول شب یک خواب مداوم را تجربه کند. زمانیکه ساعت زیستی بدن به تکامل برسد، الگو چرت روزانه کودک نیز به ثبات لازم می رسد. 
نوزادان شش ماهه در حدود ۱۰ ساعت را در شب می خوابند و ۴ تا ۵ ساعت دیگر را به صورت چرت های سطحی می گذرانند. نوزادان در مقطع ۹ ماهگی حدود ۱۴ تا ۱۵ ساعت را به خواب اختصاص می دهند که ۱۱ ساعت آن در شب است. در واقع در ۹ ماهگی، نوزادان می توانند حدود ۱۰ ساعت را بدون مصرف شیر در خواب سپری کنند. در حالیکه ۱۵ ساعت زمان برای خواب طبیعی است با این حال، بیش‌ تر نوزادان بالای یازده ماه تنها ۱۲ ساعت در روز می خوابند.

۳-بهترین ساعات خواب کودکان | ۱ تا ۳ سالگی
زمانیکه کودکان یک سالگی را پشت سر می گذرانند و با رسیدن به ۱۸ تا ۲۱ ماهگی، تمایل به چرت را در خود از دست می دهند و تنها یک بار در روز  چرت می ‌زنند. در حدود ۱۸ ماهگی نوزادان، ممکن است از ۱۲ تا ۱۴ ساعت را به خواب اختصاص داده و به طور معمول در شب احساس خواب آلودگی شدید بکنند که در حدود ۱۱ ساعت را به طور مدام در شب می خوابند. نوزاد در یک سالگی حدود ۱۳ ساعت را می خوابد که بیش تر این زمان در شب است.
بیش ‌تر کودکان ۲۱ تا ۳۶ ماهه، همچنان به یک خواب کوتاه در روز نیاز دارند و مدت زمان این خواب بین ۱ تا ۳ ساعت متفاوت می باشد. کودکان در این سنین به طور معمول بین ساعت های ۷ تا ۹ شب به رختخواب بروند و صبح‌ ها نیز در بین ساعت های ۶ تا ۸ بیدار می شوند.

۴-ساعت خواب کودک در ۳ تا ۶ سالگی
کودکان در این سن به طور معمول در حدود ساعت ۷ تا ۹ شب به خواب می روند و بین ساعت های ۶ تا ۷ صبح از خواب بیدار می ‌شوند. این الگوی خواب یکی از بهترین الگو های خواب کودکان در سنین پایین ‌تر است. در سه سالگی کودکان همچنان تمایل به خواب کوتاه روزانه دارند، این درحالیست که در پنج سالگی بیش ‌تر آن‌ ها دیگر در هنگام روز به خواب نمی‌ روند. در این دوره چرت روزانه به تدریج کوتاه ‌تر می‌ شود‌. اگر افراد در این بازه زمانی دچار مشلات جدی جسمی و روانی در خواب نشوند، می توان انتظار داشت که در سنین بالا تر نیز دچار اختلالات خواب نشوند.

۵-بهترین ساعات خواب کودکان | ۷ تا ۱۲ سالگی
در این دوره سنی، به دلیل افزایش تمایل شرکت در انجام فعالیت ‌های اجتماعی، خانوادگی و تکالیف مدرسه، ساعت خواب کودکان به تدریج دیر تر می ‌شود. بیش‌ تر افراد دوازده ساله میانگین حدود ساعت ۱۰ شب به رختخواب می ‌روند. با این حال هنوز هم ساعت خواب رفتن کودکان در این سن متفاوت می باشد و بین۷ تا ۱۰ ساعت خواهد بود. کل ساعت خواب کودکان در این سنین از حدود ۹ تا ۱۲ ساعت و به صورت میانگین ۱۰ ساعت خواهد بود. اگر شما هم در راستای  بهترین ساعات خواب کودکان مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید.