پنومونی در کودکان و نوزادان؛ علائم و مراقبت‌های پزشکی
بیا نی نی | بخش مادر و کودک – به گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO) هر ۲۰ ثانیه یک کودک جان خود را بر اثر پنومونی از دست می‌دهد و دلیل مرگ ۱۶٪ از کودکان زیر ۵ سال پنومونی است. ۹۹٪ مرگ و میر ناشی از پنومونی در کشور‌های کم درآمد یا با درآمد متوسط اتفاق می‌افتد و همین امر نشان‌دهنده اهمیت تشخیص به موقع علائم پنومونی در کودکان است.
ذات‌الریه یا پنومونی در کودکان
برخلاف بزرگسالان کودکان مبتلا به پنومونی ممکن است علائمی مانند تب و سرفه را نشان ندهند و علائم عفونت درشان به سختی قابل تشخیص باشد. همچنین خطر ابتلا به عفونت در آن‌ها بسیار بیشتر است، چون سیستم ایمنی بدنشان هنوز کامل توسعه نیافته است.
طبق گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO) سیستم ایمنی بدن کودکان سالم ممکن است بتواند به خوبی از عهده عفونت‌ها بربیاید. متقابلا ریسک بالایی برای کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند در مقابله با این عفونت وجود دارد. کودکانی که بخاطر سوتغذیه یا نرسیدن مواد غذایی ضروری به بدنشان (این مورد مخصوصا در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه نمی‌شوند دیده می‌شود.) دچار این ضعف در سیستم ایمنی‌شان هستند.
بطور کل پنومونی در کودکان در هر سن علایم خاص خودش را دارد. اما برخی علائم هستند که به شما کمک می‌کنند تا اگر بیماری کودکتان چیزی بیش از یک سرماخوردگی است توجه بیشتری به سلامت او نشان دهید.
به گفته دکتر ماریه بوده (Marie Budev) متخصص ریه و جراحی‌های پیوند ریه در کلینیک کلولند (Cleveland) واقع در اوهایو، تفاوت سن باعث ایجاد تفاوت بزرگی در وضعیت سیستم ایمنی افراد شده و همین مساله باعث بروز علایم متفاوتی در بدن افراد می‌شود و ممکن است پنومونی گاهی با سرماخوردگی یا آنفولانزا اشتباه گرفته شود.
میشل بارون استادیار دانشگاه کلرادو نیز در تایید این گفته اعلام کرده است: جوان بودن یا سالم بودن به این معنی نیست که بتوانید به خوبی از عهده پنومونی بربیایید. اما عکس این قضیه یعنی ارتباط پیشرفت پنومونی با کهنسالی و بیماری کاملا صدق می‌کند.
وقتی که فردی صاحب یک سیستم ایمنی قوی با عکس العمل‌های شدید در مقابل عوامل بیماری زاست، همین واکنش سیستم ایمنی بدن می‌تواند باعث التهاب و ورم شدید شود و این واکنش به ارگان‌های حیاتی بدن صدمه بزند. به گفته دکتر بارون (Barron) سیستم ایمنی بدن شما اغلب اوقات می‌تواند این واکنش‌ها را کنترل کند. اما اگر نتواند کنترل کند بدن شما آسیب بسیاری متحمل خواهد شد.
پنومونی خفیف در کودکان
- سرفه خشک
- تب با درجه کم
- سردرد
- خستگی
دلیل اینکه بیشتر کودکان در سنین مدرسه به این عفونت باکتریایی دچار می‌شوند، اینست که این باکتری در اواخر تابستان و اوایل پاییز بهتر رشد می‌کند و از افراد بهم منتقل می‌شود. شیوع این باکتری خصوصا در تجمع‌های کودکان مانند مدرسه یا اردوگاه بیشتر است و کودکانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند حتی ممکن است آن را به اعضای خانواده‌شان هم انتقال بدهند.
باکتری مایکوپلاسما می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند تب، خستگی، سردرد، گلودرد، بثورات پوستی، سرفه و عفونت گوش شود. خوشبختانه، عفونت‌های مایکوپلاسما پنومونیه به درمان آنتی بیوتیک پاسخ می‌دهند و به ندرت جدی هستند؛ و یک بار ابتلا به این عفونت سیستم ایمنی بدن را در برخورد بعدی با باکتری قوی‌تر می‌کند؛ هرچند ممکن است مجددا فرد مبتلا شود.
پنومونی متوسط در کودکان
- گلو درد
- سرفه کردن
- تب با درجه پایین
- گرفتگی بینی
- اسهال
- از دست دادن اشتها
- خستگی یا کمبود انرژی
پنومونی شدید در کودکان
- تب شدید
- عرق کردن یا لرزیدن
- قرمز شدن پوست
- کبودی ناخن
- خستگی
- تنگی نفس یا تنفس دشوار
پنومونی در نوزادان
- پژمرده و بی‌حال به نظر رسیدن نوزاد
- گریه و زاری بیش از حد معمول
- بی‌اشتهایی و تغذیه ضعیف
- ناآرامی و تحریک‌پذیری
- استفراغ
مراقبت‌های پزشکی برای کودکان مبتلا به پنومونی
- کودکانی که به تازگی در بیمارستان بستری شده اند.
- کودکانی که آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند.
- کودکانی که آسم یا بیماری‌های مزمن دیگر دارند.
- کودکانی که بخوبی واکسینه نشده‌اند.
- کودکان مبتلا به سرخک، آبله مرغان، سیاه سرفه، هپاتیت ب. یا حساسیت فصلی در کودکان.
- کودکانی که با واکسن Prevnar۱۳ یا (PCV۱۳) واکسینه نشده‌اند.
با مورد توجه قرار دادن علائم اولیه پنومونی، والدین می‌توانند از رفتن کودکشان به بیمارستان پیشگیری کنند. با این حال پنومونی می‌تواند در کودکان، نوزادان و کسانیکه در معرض ریسک بیشتری هستند پیشرفتی سریع داشته باشد. ۲ نشانه کلیدی که نیاز کودک به مراقبت‌های پزشکی فوری را نشان می‌دهد، عبارتند از:
- گرفتگی شدید بینی که در تنفس مشکل جدی ایجاد کند.
- کمک گرفتن از ماهیچه‌های شکم برای تنفس
