۸ راهکار موثر برای رفع ناخن جویدن در کودکان
شما تنها والدینی نیستید که کودکشان ناخنهایش را میجود. ناخن جویدن در کودکان، بسیار رایج است.
حدود ۵۰ درصد از بچههای ۱۰ تا ۱۸ سال، حداقل بهصورت گاه به گاه، عادت ناخن جویدن را دارند و برای بسیاری از بچهها، این عادت حتی از سن پایینتر هم شروع میشود. اگر شما هم با این مشکل دستوپنجه نرم میکنید و نمیدانید که چطور مانع ناخن جویدن در کودکان شوید.
ناخن جویدن در کودکان چقدر رایج است؟
این عادت یکی از عادتهای عصبی نسبتا رایج است و در کودکان زیاد دیده میشود و در دستهی عادتهای مشابه دیگر مثلا پیچیدن مو، مکیدن انگشت و… قرار میگیرد.
این عادت به طور رسمی، بهعنوان یک رفتار تکراری متمرکز بر بدن شناخته میشود. برخی از بچهها به دلیل بیقراری ناخنهای خود را میجوند، اما برخی دیگر نمیدانند زمانی که احساس اضطراب دارند باید چه کاری به جای آن انجام دهند و به این عادتها روی میآورند.
ناخن جویدن علاوه بر ناخوشایند بودن ظاهری، میتواند به دندانها و ناخنهای کودک شما آسیب وارد کند. بنابراین، اگر کودک شما در هنگام جویدن ناخنهای خود پرخاشگری هم میکند و این کار را با شدت انجام میدهد، مهم است که این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
در بیشتر موارد، جویدن ناخن هیچ مشکل جدی برای سلامتی ایجاد نمیکند و معمولاً نشانهای از یک مشکل ریشهدارتر نیست. بلکه فقط یک عادت عصبی کوچک است که اغلب والدین را عصبانی میکند.
۸ راهکار برای متوقف کردن ناخن جویدن در کودکان
از آنجا که بیشتر کودکان با بزرگتر شدن، در نهایت از ناخن جویدن دست میکشند، برخی از والدین بهترین رویکرد را نادیده گرفتن آن میدانند. اما برای بعضی از پدرها و مادرها، نادیده گرفتن این عادت سخت میشود. ضمنا اگر این عادت حالت پرخاشگرانه، شدید و آسیبزا پیدا کرده است، حتما باید آن را پیگیری کنید.
اگر ناخن جویدن بهصورت ناگهانی شروع شده است، به این فکر کنید که آیا کودک شما ممکن است اضطراب یا استرس را تجربه کند؟ ممکن است دلیلی باعث ایجاد استرس ناگهانی در کودک شده باشد. به خاطر داشته باشید که برخی از رویدادهای مثبت، مانند ارتقاء به یک گروه مطالعهی جدید یا گرفتن یک حیوان خانگی جدید هم میتواند برای بچهها استرسزا باشد. در نتیجه برای پیدا کردن منبع استرس، همیشه دنبال دلایل منفی نگردید.
با راهکارهای زیر میتوانید کودک را متوقف کنید و سعی کنید کمکم این عادت را از یاد او ببرید:
۱. کوتاه کردن مرتب ناخن
وقتی ناخنهای کودک را مرتب کوتاه کنید، فاصلهای بین ناخن و انگشت ایجاد نمیشود در نتیجه هیچ جرم و آلودگی و میکروبی در این قسمت جمع نمیشود. در نتیجه لمس کردن آن با دهان، باعث بیماری کودک نمیشود. همچنین ناخن جویدن در کودکان ممکن است باعث مجروح شدن بخشی از پوست اطراف ناخن شود. اگر ناخنها آلوده به میکروب باشند، احتمال عفونت در انگشتان کودک افزایش مییابد. ضمنا برخی کودکان وقتی ناخن کوتاهی داشته باشند، برای جویدن آن تمایلی نشان نمیدهند. ناخنهای نامرتب که کنار آن گوشههای اضافه دارد، محرک خوبی برای کودک است که آنها را بجود. پس ناخنهای کودک را همیشه مرتب نگه دارید و سوهان بکشید.
۲. پیدا کردن جایگزین
برای بچهها یک جایگزین سالم و بیخطر پیدا کنید تا در دهانش بگذارد. برای بچههای بزرگتر این جایگزین میتواند خوراکیهای ترد و سالم باشد؛ مثلا تکههای هویج و کرفس. فقط حواستان باشد که جویدن ناخن را با خوردن تنقلات خیلی شیرین و خیلی شور جایگزین نکنید. چون این موارد میتواند ضررهای به مرتب بیشتری داشته باشد.
۳. پرت کردن حواس کودک
باید به کودک یاد بدهید که در این مواقع روی چیز دیگری تمرکز کند. به بچهها یک اسباببازی بدهید که انگشتهایش را مشغول نگه دارد. بعضی اسباب بازیها و فیجتهای مخصوص کاهش استرس هستند که بچهها میتوانند در جیب خود بگذارند و آن را لمس کنند. این کار باعث میشود که روی بافت و احساس آنچه که لمس میکنند تمرکز کنند و حواسشان از جویدن ناخن پرت شود.
۴. در نظر گرفتن یک علامت هشدار
بین خودتان یک علامت هشدار در نظر بگیرید. مثلا قرار بگذارید که هر وقت کودک این عادت را تکرار کرد، مادر با نوازش پشت بازو به او هشدار دهد که کار درستی نیست. این علامت باید بین خودتان باشد و بدون اینکه دیگران متوجه شوند، به او هشدار دهید. این کار کمک میکند که بچهها از عادات بد خود آگاهی پیدا کنند چون بسیاری از آنها معمولا ناآگاهانه این کار را انجام میدهند.
۵. در نظر گرفتن سیستم پاداش
با کمک سیستم پاداش کودک، هر روزی که فرزندتان این عادت را تکرار نکرد میتوانید برای او یک استیکر در نظر بگیرید. اگر کودک شما نمیتواند تمام روز طاقت بیاورد، روز را به بازههای چند ساعته تقسیم کنید. مثلا تا قبل از ناهار و… بعد از جمع شدن استیکرها و رسیدن به تعدادی که خودتان از قبل مشخص کردهاید، یک پاداش به کودک بدهید. با این روند، کودک شما کمکم عادتش را ترک میکند.
قبلا در مورد سیستم پاداش کودک توضیح دادیم که میتوانید درمطلب زیر بخوانید
۶. مانیکور ناخن کودک
کودک شما اگر به سن مطلوبی برای مانیکور رسیده باشد، برای انجام این کار هیجانزده خواهد بود. وقتی او را پیش متخصص مانیکور ببرید و ناخنهایش را در سالن، مرتب کند و لاک بزند، برای آنها اهمیت بیشتری قائل خواهد بود و کمتر تمایل پیدا میکند که آن را بجود. این مدت زمان میتواند فرصت خوبی برای گذراندن یک زمان مادر و دختری باشد و ضمنا عادت ناخن جویدن فرزند را هم از بین میبرد.
۷. استفاده از لاکهای جلوگیری از جویدن ناخن
ناخنهای مخصوصی برای فراموش کردن این عادت تولید میشود که در صورت جویدن ناخن، طعم بسیار بدی دارند یا حتی باعث سوزش دهان میشوند. البته دقت کنید که بعضی از این لاکها حاوی استون یا فلفل کاین هستند که اگر فرزند شما دستش را به چشمانش بزند، ممکن است سوزش و ناراحتی را تجربه کند. برای انتخاب محصول مناسب با پزشک یا داروساز و مسئول داروخانه مشورت کنید تا بیضررترین محصول را بخرید. این طعم بد باعث میشود که فرزند شما نسبت به عادت بد خود، آگاهی بیشتری پیدا کند.
۸. اجازه دادن برای تجربه کردن عواقب طبیعی کار
همیشه یادتان باشد که عواقب طبیعی کارها میتوانند بهترین معلم باشند. اگر فرزند شما گاهی اوقات با جویدن ناخن باعث آسیب رسیدن به آن میشود، اجازه دهید تا درد و سوزش ناشی از کارش را تجربه کند. همین درد و سوزش میتواند یک مشوق برای او باشد تا عادت ناخن جویدن را ترک کند.
اجتناب از بدتر کردن اوضاع
توجه بیشازحد به عادات بد فرزندتان احتمالاً نتیجه معکوس خواهد داشت و جویدن ناخن ممکن است بدتر شود. تنبیه فرزندتان یا خجالت دادن به او به خاطر جویدن ناخن نیز در کمک به تغییر عاداتش موثر نخواهد بود.
به کودک خود کمک کنید تا ناخن جویدن خود را مدیریت کند؛ اما بیش از حد درگیر این نشوید که او را متوقف کنید. فریاد زدن یا گفتن اینکه آنها عادتهای بدی دارند و پرخاشگر هستند، هیچ کمکی نمیکند و فقط اوضاع را بدتر میکند.
از سخنرانیهای طولانی در مورد همه دلایلی که چرا گذاشتن انگشتان در دهان منزجرکننده است صرفنظر کنید؛ این روش هم احتمالاً مؤثر نیست.
کمک به کودکتان برای پایان دادن به ناخن جویدن، اگر با یک طرح خلاقانه مثلا سیستم پاداش کودک همراه باشد بسیار موثرتر خواهد بود. اگر آنها انگیزهی خاصی برای ترک این عادت نداشته باشند، احتمالاً تلاشهای شما موفقیتآمیز نخواهد بود. بنابراین، با آنها صبورانه رفتار کنید و اگر علاقهای به توقف ندارند، ممکن است لازم باشد صبر کنید تا خودشان متوقف شوند.
ممکن است هر از چند گاهی با گفتن جملهای مانند «متوجه شدم که ناخنهایت را زیاد میجوی. آیا بچههای مدرسه تا به حال متوجه این موضوع شدهاند؟» ذکر این نکته که دیگران ممکن است آنها را در حال انجام این کار ببینند، ممکن است آنها را نسبت به برداشت دیگران، بیشتر آگاه کند.
با اینکه از آنها بپرسید: «به نظر میرسد گاهی اوقات وقتی ناخنهای خود را زیاد میجوی انگشتانت درد میکنند. آیا تا به حال آرزو کردی که ای کاش این کار را نمیکردی؟»
اگر فرزند شما برای ترک این عادت تلاش میکند، با هم برنامهای برای کمک به او در نظر بگیرید. آنها ممکن است بگویند که اگر بتوانند ناخنهای خود را به اندازه ای بلند کنند که مجبور شوید آنها را کوتاه کنید (برخلاف جویدن ناخن قبل از اینکه رشد کنند) پاداش خاصی میخواهند. با این روش موافقت کنید و حتما جایزهای برای او در نظر بگیرید.
صبور باشید
ناخن جویدن در کودکان ممکن است گاهی بهتر شود و دوباره بدتر شود. این اغلب بخشی از فرآیند رهایی از یک عادت بد است. با این حال، با گذشت زمان، ناخن جویدن در کودکان احتمالا کاهش مییابد. ترک عادتهای بد سخت است. اگر فرزندتان به خاطر جویدن ناخنهایش ناراحت میشود، به او یادآوری کنید که در این کار در کنار او هستید. و قبل از اینکه خیلی ناامید شوید، به او یادآوری کنید؛ این احتمالاً فقط یک مرحلهی گذرا است. به فرزندتان فرصت دهید تا این مشکل را حل کند.