سیاست‌های تشویقی در دنیا و سیاست‌های تنبیهی ما!
جوان آنلاین/ چند سال می‌شود بسیاری از کشور‌های دنیا نگاه مثبتی به افزایش جمعیت دارند و بر همین اساس هم سیاستگذاری‌هایشان را به سمت و سوی سیاست‌های تشویقی افزایش جمعیت پیش برده‌اند. کشور‌های اروپایی با نرخ رشد جمعیت منفی در رأس کشور‌هایی هستند که برای تغییر در سیمای جمعیتی‌شان اقدام کرده‌اند و تسهیلات متعددی را برای خانواده‌هایی که اقدام به بچه‌دار شدن می‌کنند در نظر می‌گیرند.
این مشوق‌های جمعیتی شامل در نظر گرفتن تسهیلات شغلی و مرخصی‌های طولانی مدت برای مادران و همچنین پرداخت کمک هزینه‌های قابل توجه برای خانواده‌هاست. در ایران، اما هنوز موانع فرزندآوری و حتی بالاتر از آن موانع ازدواج از پیش پای جوانان برداشته نشده و دولت نشان داده نه فقط برای این موضوع برنامه‌ای ندارد بلکه چندان باوری هم به مسئله افزایش جمعیت و تسهیل ازدواج ندارد. به همین خاطر هم هست که هر از گاهی با اخبار و اقداماتی از سوی دولت مواجه می‌شویم که با سیاست‌های تشویقی جمعیت یا ازدواج در تقابل است. این در حالی است که ۶۵ درصد کشور‌های غربی سیاست‌های حمایتی از فرزندآوری را دنبال می‌کنند. به طور مثال دولت فرانسه ۸۳ میلیارد یورو، یعنی حدود پنج درصد تولید ناخالص ملی کشور را صرف حمایت از فرزندآوری می‌کند. این میزان هزینه به نوبه خود بالاترین رقم در سطح اروپاست.
زنان فرانسوی، ۱۶ هفته مرخصی زایمان دارند که از شش هفته پیش از تولد کودکانشان آغاز می‌شود. جالب این است که سیستم فرانسه، داشتن فرزند بیشتر را با افزایش قابل ملاحظه مزایا برای فرزند سوم نیز تشویق می‌کند.
در آلمان آنگلا مرکل صدر اعظم این کشور پیشنهاد داده برای مادر‌هایی که در خانه مراقب بچه‌های خود هستند حقوق هزار و ۸۰۰ یورویی در نظر گرفته شود. از دیگر اقدامات دولت آلمان، کمک مالی به پدران و مادران شاغلی است که به دلیل تولد فرزند خود یا مرخصی به واسطه نگهداری از فرزند، دستمزدی دریافت نکردند. بدین منظور دو سوم تا صد درصد حقوق این افراد به آن‌ها پرداخت می‌شود. همچنین اگر یکی از والدین در مرخصی باقی باشد، تا ۱۲ ماه می‌تواند به صورت فوق در مرخصی باقی بماند، با ضمانت این مسئله که بعد از ۱۲ ماه به همان شغل قبلی خود بازمی‌گردد و اگر هر دو والدین در مرخصی باشند تا ۱۴ ماه می‌توانند این گونه درکنار خانواده خود حضور داشته باشند.
روسیه هم چند سالی می‌شود تسهیلات تشویقی متعددی را برای فرزندآوری خانواده‌ها در نظر گرفته است. بر اساس قوانین این کشور، خانواده‌هایی با سطح درآمد پایین به ازای فرزند اول تا ۱۸ ماهگی کودک کمک معیشتی دریافت می‌کنند.
این تسهیلات به منظور افزایش شمار فرزندان بیشتر می‌شود به طوری که فرزندان دوم خانواده به مدت ۱۰ سال یارانه یا کمک معیشتی دریافت می‌کنند.
طرح دیگر دولت روسیه برای تسهیل شرایط فرزندآوری اعطای وام مسکن به خانواده‌ها است. بر اساس این طرح، آوردن فرزند دوم و سوم منجر به پرداخت وام مسکن با سود بسیار پایین به خانوار‌ها می‌شود. مدت بازپرداخت این وام به ازای فرزند دوم، سه سال و به ازای فرزند سوم پنج سال خواهد بود.
سال گذشته هم رسانه‌های روسی اعلام کردند ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به هر خانواده‌ای که در سال جاری میلادی صاحب فرزند شود ۴۶۶ هزار و ۶۱۷ روبل معادل حدود ۷۶۰۰ دلار هدیه خواهد داد.
رئیس‌جمهور روسیه قول داد در صورت تولد فرزند دوم در همین سال این خانواده ۱۵۰ هزار روبل (۲۴۰۰ دلار) دیگر هم دریافت می‌کند.
حتی چین هم چند سالی می‌شود از رویکرد سختگیرانه تک‌فرزندی بازگشته است. این کشور از سال ۲۰۱۶ سیاست تک‌فرزندی را لغو کرد و به سیاست‌های تشویقی رو آورد. در برخی شهر‌های این کشور خانواده‌ها به ازای تولد فرزند دوم ماهانه یارانه مشخصی دریافت می‌کنند به علاوه تا سن سه سالگی نیز به کودکان یارانه شیر پرداخت می‌شود.
ارائه تسهیلات تحصیلی به فرزندان دوم خانواده‌ها، کمک‌های مالی و رفاهی، اجرای معافیت‌های مالیاتی و تسهیل شرایط زایمان کم‌هزینه برای مادران از جمله دیگر مشوق‌های دولت چین برای افزایش جمعیت بوده است.
در ایران، اما مشوق‌های ازدواج و فرزندآوری تنها روی کاغذ نوشته شده و حتی مواردی همچون افزایش مرخصی زایمان بانوان شاغل هم هنوز در اجرا لنگ می‌زند و تنها زنانی موفق به استفاده از این مزیت قانونی می‌شوند که کفش آهنین به پا کرده و به دیوان عدالت اداری شکایت کنند! این در حالی است که تغییر در سیاست‌هایی نظیر جمعیت از یک سو و ضرورت توجه بیشتر به مسئله تشکیل خانواده از سوی دیگر موضوعاتی هستند که در کنار فرهنگ‌سازی نیازمند مشوق‌های اقتصادی و اجتماعی هستند.
